آشنایی با تومور مغزی و عوامل مؤثر در بروز آن
اگر با شنیدن اسم تومور مغزی به وحشت می‌افتید، تنها نیستید. اما باید بدانید که تومور مغزی انواع مختلفی دارد و همه آن‌ها بدخیم یا کشنده نیستند. با مطالعه این مقاله، بیشتر درباره انواع تومور مغزی و عواملی که بر بروز آن اثر می‌گذارند آشنا شوید.
تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی مجموعه یا توده‌ای از سلول‌های غیرطبیعی در مغز است. جمجمه انسان که مغز را احاطه کرده، بسیار سخت و انعطاف‌ناپذیر است. در چنین فضای محدودی، هرگونه افزایش حجم می‌تواند مشکل ایجاد کند. تومورهای مغزی می‌توانند سرطانی (بدخیم) یا غیرسرطانی (خوش‌خیم) باشند. با رشد تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم، فشار داخل جمجمه افزایش می‌یابد. به همین دلیل ممکن است باعث آسیب مغزی شود و زندگی فرد را به خطر بیندازد.
تومورهای مغزی در دو گروه اولیه یا ثانویه دسته‌بندی می‌شوند. رشد تومور مغزی اولیه از مغز شروع می‌شود. بسیاری از تومورهای مغزی اولیه خوش‌خیم هستند. تومور مغزی ثانویه که با نام تومور مغزی متاستاتیک نیز شناخته می‌شود، زمانی به وجود می‌آید که سلول‌های سرطانی از اندام دیگری مانند ریه یا پستان به مغز گسترش می‌یابند.
انواع تومورهای مغزی
تومورهای مغزی اولیه
تومورهای مغزی اولیه از مغز شروع می‌شوند. شروع رشد آن‌ها از اجزای مختلفی از مغز است:
- سلول‌های مغز
- غشاهای دور مغز که به آن‌ها مننژ گفته می‌شود
- سلول‌های عصبی
- غدد
تومورهای اولیه می‌توانند خوش‌خیم یا سرطانی باشند. در بزرگسالان، گلیوما و مننژیوم، شایع‌ترین انواع تومورهای مغزی است.
گلیوما
گلیوما تومورهایی هستند که رشدشان از سلول‌های گلیال آغاز می‌شود. این سلول‌ها به‌طور معمول:
- از ساختار سیستم عصبی مرکزی پشتیبانی میکنند
- سیستم عصبی مرکزی را تغذیه میکنند
- ضایعات سلولی را پاک‌سازی میکنند
- نورون‌های مرده را تجزیه میکنند
تومورهای گلیوما، اشکال مختلف سلول‌های گلیال را درگیر میکنند.
انواع تومورهایی که از سلول‌های گلیال شروع می‌شوند عبارت‌اند از:
- تومورهای آستروسیتیک مانند آستروسیتوما که از مخچه شروع می‌شود
- تومورهای اولیگودندروگلیال که اغلب در لوب‌های گیجگاهی پیشانی یافت می‌شوند
- گلیوبلاستوماها که از بافت گلیال مغز شروع می‌شوند و تهاجمی‌ترین نوع تومور هستند.
سایر تومورهای مغزی اولیه
سایر تومورهای مغزی اولیه عبارت‌اند از:
- تومورهای هیپوفیز که معمولاً خوش‌خیم هستند
- تومورهای غده صنوبری که می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند
- اپاندیموما که معمولاً خوش‌خیم است
- کرانیوفارنژیوما که بیشتر در بچه‌ها بروز می‌کند و خوش‌خیم است اما گاهی با علائم بالینی مانند تغییراتی در بینایی و بلوغ زودرس همراه می‌شود
- لنفوم‌های سیستم عصبی مرکزی که بدخیم هستند
- تومورهای اولیه سلول‌های زایای مغز که می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند
- مننژیوم که از غشای مننژ آغاز می‌شود
- شوانوما که از سلول‌هایی که پوشش محافظتی عصب‌های شما (غلاف میلین) را ایجاد میکنند و سلول‌های شوان نامیده می‌شوند شروع می‌شود.
تومورهای مننژیوم و شوانوما اکثراً در افراد بین 40 تا 70 سال دیده می‌شود. مننژیوم در زنان شایع‌تر است. شوانوما در زنان و مردان به‌طور مساوی بروز می‌کند. این تومورها معمولاً خوش‌خیم هستند اما به دلیل اندازه و موقعیت مکانی خود می‌توانند عوارض ثانویه ایجاد کنند. مننژیوم و شوانومای سرطانی نادر هستند اما می‌توانند بسیار تهاجمی باشند.
تومورهای مغزی ثانویه
بخش عمده‌ای از سرطان‌های مغز ناشی از تومورهای مغزی ثانویه است. از یکی از اندام‌های بدن شروع می‌شوند و به مغز گسترش می‌یابند یا به‌عبارت دیگر، متاستاز می‌شوند. سرطان‌های زیر می‌توانند مغز را درگیر کنند:
- سرطان ریه
- سرطان پستان
- سرطان کلیه
- سرطان پوست
تومورهای مغزی ثانویه همیشه بدخیم هستند. تومورهای خوش‌خیم هرگز از یک عضو بدن به عضو دیگر گسترش نمی‌یابند.
چه عواملی احتمال ابتلا به تومورهای مغزی را افزایش میدهد؟
عوامل زیر، بر بروز تومورهای مغزی اثر می‌گذارند:
سابقه خانوادگی
فقط حدود 5 تا 10درصد از کل موارد سرطان ناشی از وراثت یا به‌عبارتی ارثی است. پس تومورهای مغزی به‌ندرت از طریق ژنتیک به ارث می‌رسند. اگر چندین نفر از اعضای خانواده شما دچار تومور مغزی شده‌اند، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می‌تواند شما را به مشاور ژنتیک ارجاع دهد.
سن
احتمال بروز اکثر انواع تومورهای مغزی با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
نژاد
تومورهای مغزی به‌طور کلی در میان نژاد قفقازی (سفیدپوست‌ها) شایع‌تر است. با این حال، آفریقایی‌آمریکایی‌ها بیشتر در معرض ابتلا به مننژیوم قرار دارند.
قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی
قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی خاصی مانند برخی موادی که در محیط کار وجود دارند، می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهد. انستیتوی ملی ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا هر ساله لیستی از مواد شیمیایی بالقوه سرطان‌زا را که در محیط‌های کاری یافت می‌شوند، منتشر می‌کند.
قرارگرفتن در معرض اشعه‌ها
افرادی که در معرض تابش یونیزان قرار گرفته‌اند، با احتمال بیشتری به تومورهای مغزی دچار می‌شوند. افراد ممکن است از طریق پرتودرمانی سرطان با دوزهای بالا در معرض اشعه یونیزان قرار بگیرند. همچنین بارش یا غبار هسته‌ای نیز افراد را در معرض اشعه‌ها قرار میدهد. حوادث هسته‌ای در فوکوشیما و چرنوبیل، نمونه‌هایی است از قرارگرفتن افراد در معرض تابش یونیزان.
مبتلا نشدن به آبله‌مرغان
بنا بر گزارش انجمن تومور مغزی آمریکا، افرادی که در کودکی آبله‌مرغان گرفته‌اند، کمتر از دیگران به تومور مغزی مبتلا می‌شوند.
منبع: Healthline
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
