اسهال دارم؛ چه بخورم و چه نخورم؟
عجیب نیست که گه‌گاهی دچار اسهال شویم. اکثر افراد حداقل یک یا دو بار در سال، یک دوره اسهال را تجربه می‌کنند که طی چند روز از بین می‌رود و معمولاً بیش از سه روز طول نمی‌کشد. خوشبختانه، خوردن غذاهای بسیاری میتواند به فرد در کاهش علائم اسهال کمک کند. البته در هنگام مواجهه با اسهال باید از برخی مواد غذایی اجتناب کنید و برخی نکات را برای مراقبت از خود در منزل در نظر بگیرید.
پس اگر به اسهال دچار شده‌اید، وعده‌ها و مواد غذایی را به‌دقت انتخاب کنید تا به خود در گذر از این تجربه ناخوشایند کمک کنید. ناگفته نماند که اگر اسهال را به طور مداوم و در طولانی‌مدت تجربه می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است به مرور زمان دچار کم‌آبی شوید و از همه مهم‌‌تر، باید علت زمینه‌ای تشخیص داده شود.
با ما همراه باشید تا با برخی مواد غذایی مفید و مضر برای اسهال و درمان‌های خانگی آن، بیشتر آشنا شوید.
رژیم غذایی و اسهال
فرقی ندارد اسهال شما ناشی از حساسیت یا مسمومیت غذایی باشد، یا ناشی از بیماری مزمنی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، یا هر دلیل دیگر. در هر صورت، میان رژیم غذایی و اسهال، رابطه‌ای پیچیده وجود دارد.
مصرف برخی مواد غذایی به دستگاه گوارش کمک می‌کند به وضعیت عادی برگردد. البته باید از مصرف برخی مواد غذایی نیز پرهیز کنید.
چه بخورم؟
در مدت‌زمانی که دچار اسهال شده اید، باید غذاهای ملایم و ساده بخورید که به‌راحتی هضم می‌شوند و به جذب مقداری آب از مدفوع کمک می‌کنند. از جمله این مواد غذایی می‌توان به پوره موز، سیب بدون پوست، سیب‌زمینی پخته، برنج فاقد سبوس، نان تست و کراکر اشاره کرد. این مواد غذایی ملایم، دستگاه گوارش را تحریک نمی‌کنند، باعث سفت‌شدن مدفوع می‌شوند و به‌ویژه در روز اول مقابله با اسهال مفید هستند. افزایش تعداد وعده‌های غذایی با حجم کم در طول روز میتواند به جلوگیری از فعالیت زیاد دستگاه گوارش کمک کند.
به‌علاوه، باید در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید تا آب بدن‌تان کم نشود و مایعاتی را که از دست می‌دهید، جایگزین کنید. پس از هر بار اجابت مزاج، یک فنجان آب اضافی نیز بنوشید.
بدن علاوه بر آب، مواد معدنی و الکترولیت‌ها را نیز از طریق اسهال از دست می‌دهد. بنابراین باید سعی کنید مایعات حاوی مواد معدنی و الکترولیت نیز بنوشید تا مواد از دست رفته را جبران کنید. این منابع غذایی شامل موارد زیر است:
- آب مرغ یا گوشتی که چربی آن گرفته شده
- آب با الکترولیت افزوده یا آب‌نارگیل حاوی ویتامین یا الکترولیت (سعی کنید از مصرف نوشیدنی‌هایی که شکر زیادی دارند خودداری کنید)
- چای کم‌رنگ و بدون کافئین.
بعد از شروع روند بهبودی، می‌توانید غذاهایی مانند تخم‌مرغ و سبزیجات پخته را به رژیم غذایی‌‌تان اضافه کنید.
چه نخورم؟
فراموش نکنید که باید از مصرف مواد غذایی متعددی اجتناب کنید. چنین غذاهایی می‌توانند سیستم گوارشی را تحریک کنند و باعث تشدید یا طولانی‌شدن اسهال شوند.
در زمان اسهال از مصرف این مواد غذایی پرهیز کنید:
- شیر و محصولات لبنی
- غذاهای سرخ‌شده و پرچرب
- غذاهای پرادویه
- مواد غذایی فراوری‌شده و کنسروی
- غذاهای حاوی شکر و شیرین کننده‌های مصنوعی
- گوشت‌‌های پرچرب مانند ساردین، گوساله و گوشت خوک
- غذاهای پرفیبر از جمله نان و غلات کامل و سبوس‌دار، مغزها و دانه‌ها
- مرکبات، آناناس، گیلاس، توت، انجیر و انگور
- پیاز، سیر و سبزیجات خام
- غذاهایی که تولید گاز در روده را بیشتر می‌کنند، مثل انواع کلم (بروکلی، گل‌کلم، کلم‌برگ و…)
- قهوه، نوشابه و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا گازدار.
پروبیوتیک بخورم؟
مواد غذایی پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک و دوغ کفیر، ممکن است در برخی موارد کمک کنند، اما گاهی نیز سیستم گوارشی را بیشتر تحریک می‌کنند. پروبیوتیک‌ها با بهبود تعادل باکتری‌های خوب و بد در روده به هضم کمک می‌کنند. با این حال، محصولات لبنی می‌توانند سیستم گوارشی را تحریک کنند. بنابراین شاید بهتر باشد فرد منابع غیرلبنی پروبیوتیک‌ها مانند ترشی سبزیجات (کلم و…) و محصولات تخمیرشده سویا مانند تمپه یا میسو را امتحان کند.
درمان اسهال
معمولاً اسهال پس از مدت کوتاهی برطرف می‌شود و درمان‌های خانگی مانند اصلاح رژیم غذایی، مصرف زیاد مایعات و داروهایی که نیازی به نسخه ندارند، برای مقابله با آن کافی است.
اسهال در برخی موارد، ناشی از انگل یا عفونت باکتریایی است و شاید لازم باشد با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان شود. در مواقعی که اسهال شدید است، شاید لازم باشد بستری شوید تا با سرم وریدی از کم‌آبی بدن پیشگیری شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
بسیاری از موارد اسهال را می‌توان در خانه و با استراحت و رژیم غذایی مناسب درمان کرد. در چنین شرایطی باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- شدت اسهال پس از 2 روز، تغییری نکرده است
- بدن‌تان دچار کم‌آبی شده است که با علائمی چون تشنگی شدید، کاهش حجم و دفعات ادرار، تیره شدن ادرار، خستگی، سرگیجه و گیجی همراه است.
اگر دچار کم‌آبی شده‌اید یا علائم دیگری دارید، شاید لازم باشد برای درمان به اورژانس مراجعه کنید.
سایر علائمی که باید به آن‌ها توجه کنید عبارت‌اند از مدفوع سیاه یا خونی، شکم‌درد شدید یا تب 39 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر. اگر این علائم را داشتید، حتماً برای انجام اقدام‌های لازم با پزشک مشورت کنید.
در صورتی که کودک‌تان دچار اسهال شده، با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید و از او سؤال کنید لازم است کودک را به اورژانس منتقل کنید یا خیر. در شرایط زیر لازم است از متخصص کمک بگیرید:
- نوزاد بعد از 24 ساعت بهبود پیدا نکرده
- تب 39 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر دارد
- دهان یا زبانش خشک شده
- بدون اشک‌ریختن گریه می‌کند
- پوستش موقع نیشگون گرفتن و رهاکردن آن، به حالت اول برنمی‌گردد
- شکم، گونه‌ها یا چشم‌هایش فرورفته است
- مدفوع سیاه یا خونی دارد.
خلاصه اینکه…
رژیم غذایی هم میتواند باعث ایجاد اسهال شود و هم میتواند آن را درمان کند.
وقتی دچار اسهال می‌شوید، تا می‌توانید استراحت کنید، مقدار زیادی آب بنوشید و پس از چند ساعت، مواد غذایی مانند موز، برنج، سیب و نان میل کنید. بعد از 1 یا 2 روز مصرف غذاهای ملایم، می‌توانید مصرف غذاهایی مانند مرغ بدون چربی و تخم‌مرغ را آغاز کنید.
رعایت این رژیم به شما کمک می‌کند سریع‌تر بهبود یابید و حال‌تان زودتر خوب شود. این‌گونه می‌توانید در اسرع وقت، خوردن تمام غذاهایی را که دوست دارید، از سر بگیرید.
منبع: Healthline
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
