علائم و نشانه‌های اولیه دیابت
آیا من دیابت دارم؟ چگونه می‌توان فهمید که فردی مبتلا به دیابت است؟ علائم هشداردهنده ابتلا به دیابت می‌تواند به قدری خفیف باشد که متوجه آن‌ها نشوید. این موضوع به ویژه در مورد دیابت نوع دو صادق است. برخی از مردم تا زمانی که در اثر آسیب‌های طولانی‌مدت ناشی از بیماری دچار مشکلاتی نشوند، متوجه ابتلا خود به دیابت نمی‌شوند. البته در مورد دیابت نوع یک، علائم معمولاً به سرعت و طی چند روز یا چند هفته اتفاق می‌افتد و بسیار شدیدتر نیز خواهد بود. در مطلب زیر می‌توانید با علائم دیابت آشنا شوید و بدانید چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنید.
علائم اولیه دیابت
گلوکز نوعی قند موجود در خون شماست. بیشتر علائم اولیه دیابت ناشی بالاتر بودن گلوکز خون از حد نرمال است. علائم زیر، علائمی هستند که در هر دو نوع دیابت مشترک است:
گرسنگی و خستگی: بدن انسان مواد غذایی را به گلوکز تبدیل می‌کند تا سلول‌ها این گلوکز را برای تأمین انرژی مصرف کنند. اما سلول‌ها برای جذب گلوکز به انسولین احتیاج دارند. اگر بدن شما انسولین کافی نسازد یا اصلاً انسولینی نسازد، یا سلول‌ها در برابر انسولینی که بدن می‌سازد مقاومت کنند، گلوکز نمی‌تواند وارد آن‌ها شود و بدن انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های روزانه را ندارد. این موضوع می‌تواند فرد را گرسنه‌تر و خسته‌تر از حد معمول کند.
تکرر ادرار و تشنگی بیشتر: به طور متوسط یک فرد در ۲۴ ساعت معمولاً بین چهار تا هفت بار دفع ادرار دارد، اما برای افراد مبتلا به دیابت ممکن است خیلی بیشتر از این تعداد باشد. معمولاً بدن گلوکز را هنگام عبور از کلیه‌ها، مجدداً جذب می‌کند. اما وقتی دیابت قند خون را بالا میبرد، ممکن است کلیه‌های فرد نتواند همه آن را دوباره به بدن برگرداند. این باعث میشود بدن ادرار بیشتری تولید کند. بنابراین، اگر دیابت داشته باشید مجبورید بیشتر دستشویی بروید. ممکن است مقدار ادراری که دفع می‌کنید هم بیشتر شود. دفع ادرار زیاد باعث میشود تا بیشتر تشنه شوید و در اثر نوشیدن مایعات زیاد، باز هم بیشتر به دستشویی می‌روید.
خشکی دهان و خارش پوست: از آنجا که بدن شما از مایعات برای تولید ادرار خیلی زیاد استفاده می‌کند، رطوبت کمتری برای سایر نیازها باقی می‌ماند. ممکن است بدن شما دچار کمبود آب شود و دهان‌تان احساس خشکی داشته باشد. خشکی پوست هم یک علامت دیگر است که می‌تواند باعث خارش شود.
تاری دید: تغییر سطح مایعات بدن می‌تواند باعث متورم شدن عدسی‌های چشم شود. بر اثر این اتفاق عدسی تغییر شکل می‌دهد و نمی‌تواند روی تصویری متمرکز شود.
علائم دیابت نوع دو
علائم زیر معمولاً بعد از اینکه سطح قند خون فرد برای مدتی طولانی بالا بوده است، ظاهر خواهد شد:
عفونت‌های قارچی: قارچ‌ها از گلوکز تغذیه می‌کنند، بنابراین وجود مقدار زیادی از گلوکز باعث رشد قارچ‌ها میشود. هم مردان و هم زنان مبتلا به دیابت می‌توانند دچار این عفونت‌ها شوند. عفونت می‌تواند در هر چین خوردگی پوست که گرم و مرطوب باشد رشد کند، از جمله:
- بین انگشت‌های دست و پا
- زیر سینه‌ها
- در اندام‌های جنسی یا اطراف آن
زخم‌ها یا بریدگی‌هایی با درمان آهسته: برای ترمیم زخم‌ها نیاز است که خون‌رسانی در آن ناحیه خوب باشد و سلول‌های ترمیمی بتوانند کار خود را به درستی انجام دهند. به مرور زمان، قند خون بالا می‌تواند روی جریان خون تأثیر بگذارد و باعث آسیب به عصب‌ها شود. در افرادی که دیابت آن‌ها مدت‌ها کنترل نشده است، به علت آسیبی که دیابت به جدار عروق ریز می‌زند، خون‌رسانی دچار اختلال میشود. این موضوع می‌تواند بهبود زخم‌ها را برای بدن دشوار کند.
درد یا بی‌حسی در پاها: این نشانه هم نتیجه دیگری از آسیب به عصب‌های بدن است. در دیابت‌های طول‌کشیده قند خون بالا می‌تواند به رشته‌های عصبی آسیب بزند، یعنی حالتی که به آن نوروپاتی دیابتی می‌گویند. در این حالت، عملکرد اعصاب اندام‌ها دچار اختلال شده است که باعث احساس بی‌حسی، درد و گزگز در پاها میشود.
علائم دیابت نوع یک
در صورت ابتلا به دیابت نوع یک ممکن است متوجه موارد زیر بشوید:
کاهش وزن ناخواسته: اگر بدن نتواند از مواد غذایی انرژی بگیرد، به جای آن شروع به سوزاندن ماهیچه‌ها و چربی‌های خود می‌کند. اگر مبتلا به دیابت نوع یک باشید، ممکن است با وجود اینکه در غذای خود تغییری نداده‌اید وزن شما کاهش یابد.
تهوع و استفراغ: هنگامی که بدن به سوزاندن چربی‌ها متوسل میشود، کتون تولید می‌کند. کتون یک ماده شیمیایی است که در کبد ساخته میشود. وقتی بدن انسولین کافی ندارد تا گلوکز را به انرژی تبدیل کند، برای تأمین انرژی به سوزاندان چربی روی می‌آورد. کبد چربی‌ها را به کتون که نوعی اسید است تبدیل می‌کند و به جریان خون می‌فرستد. عضلات و بافت‌های دیگر از آن به عنوان سوخت مورد نیاز خود استفاده می‌کنند. کتون در بدن هر فرد می‌تواند وجود داشته باشد، اما زمانی که دیابت دارید کتون‌ها می‌توانند تا حد خطرناکی در خون شما تجمع کنند. این یک وضعیت تهدید‌کننده زندگی به نام کتواسیدوز دیابتی است. کتون‌ها می‌توانند شما را دچار حالت تهوع کنند.
علائم دیابت بارداری
قند خون بالا در دوران بارداری معمولاً علامتی ندارد. با وجود دیابت بارداری ممکن است کمی تشنه‌‌تر از حالت عادی باشید یا بیشتر از معمول دفع ادرار داشته باشید. برای دیدن همه چیز در مورد دیابت بارداری می‌توانید مقاله تشخیص و درمان دیابت بارداری را ببینید.
علائم هشداردهنده ناشی از عوارض دیابت
دیابت می‌تواند عوارضی برای بدن ایجاد کند. این عوارض در دیابت نوع دو معمولاً با علائمی خود را نشان می‌دهند. این علائم شامل موارد زیر است:
- زخم‌ها یا بریدگی‌هایی که بهبود کندی دارند.
- خارش پوست که معمولاً اطراف ناحیه واژن یا کشاله ران اتفاق می‌افتد.
- دچار عفونت‌های قارچی مکرر می‌شوید.
- افزایش وزنی که اخیراً و به طور ناگهانی داشته‌اید.
- حالت مخملی و تیره شدن پوست گردن، زیر بغل و کشاله ران که آکانتوز نیگریکانس نامیده میشود.
- بی‌حسی و مورمور شدن دست و پا دارید.
- کاهش بینایی داشته‌اید.
- ناتوانی جنسی یا اختلال نعوظ دارید.
هیپوگلیسمی یا قند خون پایین
هیپوگلیسمی یا قند خون پایین هنگامی اتفاق می‌افتد که سطح قند یا گلوکز خون بدن آن‌قدر پایین بیاید که نتواند سوخت خود را تأمین کند. در این شرایط ممکن است حالت‌های زیر را احساس کنید:
- لرز
- عصبی یا مضطرب بودن
- پوست عرق‌کرده، سرد یا تر و چسبناک
- کج‌خلقی یا بی‌تابی
- سردرگمی
- احساس سبکی در سر یا سرگیجه
- گرسنگی
- خواب‌آلودگی
- ضعف
- بی‌حسی یا مورمور در لب‌ها، زبان یا گونه‌ها
- ضربان قلب سریع
- پوست رنگ‌پریده
- تاری دید
- سردرد
- کابوس یا گریه هنگام خواب
- مشکلات هماهنگی حرکتی
- تشنج
هایپرگلیسمی یا قند خون بالا
زمانی که هایپرگلیسمی یا قند خون بالا اتفاق می‌افتد، بسیاری از علائم هشداردهنده دیابت که در بالا ذکر شد در بدن ایجاد میشود، از جمله:
- عطش شدید
- تاری دید
- ادرار زیاد
- گرسنگی بیشتر
- بی‌حسی یا مورمور پا در قسمت پایین مچ
- خستگی
- وجود قند در ادرار
- کاهش وزن
- عفونت‌های واژن و عفونت‌های پوستی
- بهبود کند بریدگی‌ها و زخم‌ها
کمای دیابتی
سندرم هایپراوسمولار هایپرگلیسمیک که به اختصار HHNS نامیده میشود، یک عارضه جدی است. این سندرم در هر دو نوع دیابت می‌تواند به کمای دیابتی و حتی مرگ منجر شود، هرچند در دیابت نوع دو شایع‌تر است. این اتفاق زمانی می‌افتد که قند خون خیلی بالا باشد و بدن شدیداً دچار کم‌آبی شود. علائم آن شامل موارد زیر است:
- قند خون بالای ۶۰۰ mg/dl
- دهان خشک و جمع‌شده
- عطش شدید
- پوست گرم و خشک بدون عرق
- تب بالا، یعنی دمای بالای ۳۸/۳ سانتی‌گراد
- خواب‌آلودگی یا سردرگمی
- از دست دادن بینایی
- توهم
- ضعف در یک طرف بدن
زمان مراجعه به پزشک برای تشخیص دیابت
به‌طورکلی، بهتر است افراد بالای ۴۵ سال، سالی یک بار قند خون ناشتای خود را بررسی کنند تا تشخیص پیش‌دیابت و دیابت به تأخیر نیفتد. در افرادی که سابقه فامیلی دیابت یا وزن بالا دارند یا خانم‌هایی که سابقه دیابت بارداری داشته‌اند، بهتر است این بررسی‌ها زودتر انجام شود.
وقتی زودتر متوجه عارضه‌ها شوید، زودتر می‌توانید بیماری را کنترل کنید و جلوی مواردی مانند آسیب به عصب‌ها، ابتلا به مشکل قلبی و عوارض را تا حد زیادی بگیرید. بنابراین، اگر هر کدام از موارد زیر را در خود احساس کردید، بهتر است حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- احساس تهوع در معده، ضعف و تشنگی شدید دارید.
- زیاد ادرار می‌کنید.
- دل‌درد بدی دارید.
- عمیق‌تر و سریع‌تر از حد طبیعی نفس می‌کشید.
- بوی دهان‌تان شیرین و شبیه بوی لاک پاک‌کن است که نشانه وجود کتون‌های بسیار زیاد است.
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
