ضربان قلب: طبیعی، تند یا کند؟
فهرست مطالب
ضربان قلب یکی از علائم حیاتی بدن است که به کمک آن‌می‌توان از وضعیت سلامت بدن باخبر شد. ریتم طبیعی قلب حدود 60 الی 100 بار در دقیقه است اما بسته به شرایط فیزیولوژیک، فعالیت بدنی، بیماری و برخی عوامل دیگر، میزان ضربان قلب در افراد مختلف تفاوت دارد. اما باید دید که ضربان قلب چه زمانی طبیعی تلقی می‌شود و چه زمانی نگران‌کننده است؟ چه عواملی باعث تندتپشی (تپش قلب) و کندتپشی ضربان قلب می‌شوند؟ کدام بیماری‌های زمینه‌ای، باعث کاهش یا افزایش میزان ضربان قلب می‌شوند؟ در این مطلب، به همه این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.
تپش قلب
وقتی ضربان قلب خیلی بالا برود، دچار تپش قلب یا تندتپشی می‌شویم. در بزرگسالان، اگر قلب بیش از 100 بار در دقیقه بتپد، می‌گوییم فرد دچار تپش قلب شده است.
با این حال، برای تشخیص تپش قلب باید به سن و وضعیت سلامت عمومی فرد نیز توجه کرد.
تپش قلب انواع مختلفی دارد که بر اساس علت و حفره‌ای که تحت‌تأثیر قرار گرفته، طبقه‌بندی می‌شود. تندتپشی ممکن است موقتی باشد.
برخی از دلایل احتمالی تپش قلب می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیماری‌های زمینه‌ای
- اضطراب یا استرس
- خستگی
- مصرف زیاد کافئین
- مصرف زیاد الکل
- عدم تعادل الکترولیت
- تب
- ورزش یا فعالیت بدنی شدید یا سریع
- عوارض جانبی داروها
- کشیدن سیگار
- مصرف برخی مواد مخدر (مانند کوکائین).
کندتپشی
وقتی ضربان قلب فرد خیلی کند می‌شود، می‌گوییم دچار کندتپشی شده است. کندتپشی زمانی روی می‌دهد که قلب کمتر از 60 بار در دقیقه بتپد.
ضربان قلب زیر 60 برای ورزشکاران و افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، طبیعی و حتی سالم است.
برخی از دلایل احتمالی کندتپشی عبارت‌اند از:
- عوارض جانبی داروها
- عدم تعادل الکترولیت
- آپنه خواب
- بیماری‌های زمینه‌ای.
چه زمانی باید نگران شد؟
همان‌طور که ذکر شد، تندتپشی و کندتپشی می‌توانند نشانه‌ای از وجود یک بیماری زمینه‌ای باشند. پس لازم است برای ارزیابی و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
ممکن است تپش قلب نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد مانند:
- کم‌خونی
- بیماری قلبی مادرزادی
- بیماری قلبی که بر جریان خون تأثیر می‌‌گذارد
- پرکاری تیروئید
- آسیب به قلب مانند حمله قلبی.
کندتپشی نیز ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای باشد از جمله:
- بیماری قلبی مادرزادی
- آسیب به قلب (که می‌تواند ناشی از پیری، بیماری قلبی یا حمله قلبی باشد)
- کم‌کاری تیروئید
- بیماری‌های التهابی مانند لوپوس یا تب روماتیسمی
- میوکاردیت یا التهاب عضله‌های قلب.
اگر به مدتی طولانی، ضربان قلب شما خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، می‌تواند منجر به عوارض مختلف و گاهی خطرناک شود، از جمله:
- لخته‌شدن خون
- نارسایی قلبی
- غش‌های مکرر
- ایست قلبی ناگهانی.
شایعترین علائم حمله قلبی در زنان و مردان
چه موقع به پزشک مراجعه کنم؟
اگر ضربان قلب شما به‌طور مداوم بیش از 100 یا زیر 60 ضربان در دقیقه است (ولی ورزشکار نیستید)، باید به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر ضربان قلب، باید به علائم دیگری نیز توجه کنید مانند:
- تنگی نفس
- غش
- گیجی یا منگی
- احساس لرزش یا تپش در قفسه سینه
- درد و ناراحتی در قفسه سینه.
علائم اضطراری
در صورت بروز علائم زیر، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه که بیش از چند دقیقه طول بکشد
- تنگی نفس
- غش.
پزشک چه کارهایی انجام خواهد داد؟
پزشک شما ممکن است از ابزارهای تشخیصی برای تشخیص وضعیت شما استفاده کند، از جمله:
- نوار قلب: این ابزار با کمک الکترودهای کوچک، فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. پزشک با استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده تشخیص می‌دهد که ناهنجاری‌های قلبی نقشی در تندتپشی یا کندتپشی شما دارد یا خیر.
- تصویربرداری: برای ارزیابی وجود هرگونه ناهنجاری ساختاری در قلب، از تصویربرداری استفاده می‌شود. اکوکاردیوگرام، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی، انواع مختلفی از تصویربرداری هستند.
- تست‌های آزمایشگاهی: پزشک‌تان ممکن است آزمایش خون تجویز کند تا مشخص شود عدم تعادل الکترولیت ها یا اختلالات غده تیروئید، منجر به تغییرات ریتم ضربان قلب شما شده است یا خیر.
پس از انجام تشخیص، پزشک با همکاری شما یک برنامه درمانی تدوین خواهد کرد تا شما را درمان کند.
همچنین ممکن است شما را به یک متخصص قلب‌وعروق ارجاع دهد که در درمان و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و مربوط به سیستم گردش خون تخصص دارد.
چگونه باید از قلبم مراقبت کنم؟
قلب ما به مراقبت مستمر نیاز دارد و باید با انجام کارهایی مانند ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و حفظ وزن مناسب، از آن مراقبت کنیم.
علاوه‌براین، باید به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید. این‌گونه می‌توانید به تشخیص زودهنگام مواردی مانند کلسترول بالا یا ناهنجاری‌های فشار خون کمک کنید.
اگر به بیماری قلبی مبتلا هستید، باید به‌دقت وضعیت خود را کنترل کنید و به برنامه درمانی‌تان پایبند باشید. همه داروهای تجویزی را طبق دستور پزشک مصرف کنید. هر وقت متوجه نشانه جدیدی شدید یا متوجه شدید که علائم‌تان تشدید شده، حتماً به‌سرعت به پزشک‌تان اطلاع دهید.
راهکارهایی ساده برای پیشگیری از حمله قلبی
چند توصیه برای داشتن قلبی سالم
- راهکارهایی برای کاهش استرس پیدا کنید، برای مثال، یوگا یا مراقبه.
- مصرف کافئین (نوشابه ها و نوشیدنی های انرژی زا، قهوه، کاکائو…) را محدود کنید. زیاده‌روی در مصرف کافئین می‌تواند منجر به افزایش ضربان قلب شود.
- سیگار را ترک کنید. سیگارکشیدن ضربان قلب را بالا میبرد و ترک سیگار می‌تواند به کاهش ضربان کمک کند.
- عوارض داروهایتان را بشناسید. برخی از داروها می‌توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند. همیشه قبل از مصرف دارو از عوارض جانبی احتمالی آن آگاه شوید.
قلب اندامی عضلانی است که خون حاوی اکسیژن و مواد مغذی را به بافت‌های بدن می‌رساند. عضله‌های قلب با انقباض و استراحت، خون را از طریق رگ‌های خونی عبور می‌دهند.
سرعت حرکت خون در رگ‌ها همان ضربان قلب است، یعنی تعداد دفعاتی که قلب‌تان در یک دقیقه می‌تپد. تخمین زده شده که قلب یک شخص 70ساله حدوداً بیش از 5/2 میلیارد بار می‌تپد.
میزان ضربان قلب در حالت استراحت
ضربان قلب بزرگسالان در حالت استراحت
میزان ضربان قلب در حال استراحت یعنی قلب حداقل مقدار خونی را که بدن شما نیاز دارد پمپاژ کند، زیرا در حالت استراحت هستید. ضربان قلب در حالت استراحت ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما در اکثر بزرگسالان، بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است.
ضربان قلب کودکان در حالت استراحت
ضربان قلب کودکان به‌طور معمول سریع‌تر از بزرگسالان است. طبق گزارش کلینیک کلیولند، ضربان قلب کودکان 6 تا 15 ساله در حالت استراحت بین 70 تا 100 ضربان در دقیقه است.
عوامل متعددی بر ضربان قلب در حالت استراحت تاثیر می‌گذارند، از جمله میزان فعالیت بدنی شما. برای مثال، ضربان قلب ورزشکاران حرفه‌ای در حالت استراحت، ممکن است حدود 40 ضربان در دقیقه باشد!
عوامل دیگری نیز می‌توانند بر ضربان قلب در حالت استراحت اثر بگذارند، از جمله:
- سن: ممکن است با افزایش سن، ضربان قلب در حالت استراحت کاهش یابد.
- درجه حرارت هوا: امکان دارد ضربان قلب در دمای بالا کمی افزایش یابد.
- عوارض جانبی داروها: برای مثال، داروهایی مانند بتابلاکرها می‌توانند ضربان قلب در حالت استراحت را کاهش دهند.
- هیجانات: اگر مضطرب یا هیجان‌زده شوید، احتمال دارد ضربان قلب‌تان افزایش یابد.
- وزن: افرادی که چاق هستند، ممکن است ضربان قلب‌شان در حالت استراحت بالاتر باشد، به این دلیل که قلب برای تأمین خون بدن مجبور است بیشتر کار کند.
- حالت بدن: وقتی از حالت نشسته به حالت ایستاده درمی‌آیید، ضربان قلب‌تان به‌طور موقت افزایش می‌یابد.
- استعمال سیگار: ضربان قلب افراد سیگاری در حالت استراحت، بالاتر است. ترک سیگار می‌تواند به کاهش آن کمک کند.
میزان ضربان قلب در حالت استراحت از فردی به فرد دیگر متفاوت است و تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد. ضربان قلب در حالت استراحت برای یک بزرگسال بین 60 تا 100 ضربان در دقیقه است.
ممکن است تندتپشی و کندتپشی نشانه وجود بیماری‌های زمینه‌ای باشد. اگر درمان نشوند، ممکن است عوارضی جدی به دنبال داشته باشند.
اگر ضربان قلب شما به‌طور مداوم، خیلی زیاد یا خیلی کم است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
منبع: Healthline
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
