فهرست مطالب
شکستگی و ترک در دندان‌ها می‌تواند به دلیل ضربه به دهان، جویدن غذاهای سفت، دندان‌قروچه در شب یا حتی بالا رفتن سن اتفاق بیفتد. شکستگی و ترک هر دلیلی که داشته باشد می‌تواند سلامت دهان و بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد. در این مطلب از دلایل ترک و شکستگی دندان، انواع آن، علائم ترک، راه‌های پیشگیری و درمان آن آگاه شوید.
دلایل ترک و شکستگی در دندان
ترک‌های دندان به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:
- فشار ناشی از دندان‌قروچه
- پرکردگی‌های وسیع بدون روکش کردن دندان
- جویدن غذاهای سفت مانند آجیل، آب‌نبات و یخ
- ضربه‌های واردشده به دهان در تصادف‌های رانندگی، بازی‌های ورزشی، دعوا یا اتفاقات مشابه
- تغییرات ناگهانی دما در دهان؛ برای مثال خوردن یک نوشیدنی خنک و نوشیدنی گرم بلافاصله پس از هم
- سن؛ بیشترین ترک‌های دندانی در افراد بالای ۵۰ سال اتفاق می‌افتد
انواع ترک‌های دندانی
ترک‌های دندانی می‌توانند به اشکال زیر ظاهر شوند:
ترک‌های مویی: ترک‌های مویی، شکاف‌های بسیار کوچک بر روی مینا یعنی قسمت بیرونی دندان هستند. ترک‌های مویی دردی ایجاد نمی‌کنند و نیازی به درمان ندارند.
شکستگی کاسپ: این نوع شکستگی‌ها معمولاً در ناحیه پرشدگی دندان ایجاد می‌شود. معمولاً شکستگی کاسپ روی مرکز دندان یا پالپ که اعصاب و رگ‌های خونی در آن قرار دارند اثر نمی‌گذارد بنابراین درد چندانی ایجاد نمی‌کند.
ترک‌های امتدادیافته تا خط لثه: این نوع ترک به صورت عمودی تا خط لثه ادامه پیدا کرده اما هنوز به انتهای آن نرسیده و دندان از هم جدا نشده است. تشخیص و درمان این نوع ترک در دندان می‌تواند برای شما کم‌هزینه‌تر باشد و به نجات دندان هم کمک کند. زیرا زمانی که دندان از وسط نصف شود احتمال کشیدن آن وجود دارد.
دو نیم شدن دندان: این نوعی ترک است که تا ریشه ادامه پیدا می‌کند. با چنین شکاف گسترده‌ای احتمالاً دندان‌پزشک نتواند کل دندان شما را نجات دهد اما بتواند قسمتی از آن را نگه دارد.
ترک عمودی ریشه دندان: این نوع ترک از ریشه شروع شده و به بالا حرکت می‌کند تا به سطح بیرونی جونده دندان برسد. بیشتر این ترک‌ها تا زمانی که دهان و لثه دچار عفونت نشوند قابل تشخیص نیستند. در خیلی از موارد راه درمان این نوع ترک کشیدن دندان است اما ممکن است پزشک بتواند بخشی از این دندان را نجات دهد و در دهان باقی بگذارد.
علائم شکستگی و ترک در دندان
ممکن است دندان ترک‌خورده علائمی نداشته باشد که شما بتوانید آن را تشخیص دهید. اما موارد زیر شامل علائمی است که ترک‌های دندانی می‌توانند ایجاد کنند:
- درد هنگام جویدن و گاز زدن چیزی، به خصوص پس از گاز زدن
- حساسیت و ایجاد درد نسبت به گرما، سرما یا شیرینی
- دردهای دوره‌ای
- تورم لثه در اطراف دندان آسیب‌دیده
تشخیص شکستگی یا ترک در دندان
احتمال دارد عکس‌هایی که با پرتو ایکس گرفته می‌شوند ترک‌های دندان را نشان ندهند. بنابراین دندان‌پزشک شما برای تشخیص ترک‌های دندانی می‌تواند کارهای زیر را انجام دهد:
- سؤال‌هایی درباره مرقبت از دندان‌ها از شما بپرسد. برای مثال اینکه آیا غذاهای سفتی جویده‌اید یا دندان‌هایتان را خیلی محکم به هم فشار می‌دهید.
- معاینه چشمی انجام دهد. برای دیدن ترک‌های ریز ممکن است پزشک شما از ذره‌بین استفاده کند.
- از یک رنگ دندان که می‌تواند جای ترک‌ها را بیشتر نشان دهد استفاده کند.
- لثه‌هایتان را برای یافتن التهاب معاینه کند. این روش به خصوص در پیدا کردن ترک‌های عمودی مؤثر است.
- برای دندان‌های شما تقاضای عکس رادیولوژی کند. اگرچه ممکن است این روش ترک‌های دندان شما را نشان ندهد اما با استفاده از این روش می‌توان سلامت پالپ و وجود مشکل را در آن بررسی کرد که می‌تواند نشان‌دهنده وجود ترک باشد.
- ممکن است از شما بخواهد چیزی را گاز بزنید. اگر دندان شما ترک داشته باشد، احتمالاً پس از گاز زدن و زمانی که دندان‌هایتان را آزاد می‌کنید احساس درد کنید.
عارضه ترک‌های دندان
بزرگ‌ترین عارضه ترک در دندان می‌تواند عفونت باشد. برخی از علائم عفونت دندان که به آبسه دندان هم شناخته می‌شود در زیر آمده است:
- تب
- درد هنگام جویدن
- تورم لثه
- حساسیت به سرما و گرما
- تحریک شدن غدد گردن
- بوی بد دهان
دندان‌پزشک شما برای درمان آبسه ممکن است عفونت را از لثه و دندان شما خارج کند و برای از بین بردن باکتری، آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از آسیب‌های دهان و دندان
ممکن است نتوانید خودتان ترک دندان را درمان کنید اما با رعایت موارد زیر می‌توانید تا حد ممکن از بروز آن جلوگیری کنید:
- بهداشت دهان را رعایت کنید. حداقل روزی دوبار مسواک بزنید، نخ‌دندان بکشید و هر شش ماه برای معاینه نزد پزشک بروید.
- از جویدن غذاهای سفت و شکستن پوسته دانه‌ها با دندان خودداری کنید.
- اگر در خواب دندان‌قروچه می‌کنید از محافظ‌های مخصوص دندان‌قروچه استفاده کنید تا به دندان‌هایتان آسیب نرسد.
- در هنگام بازی‌های ورزشی یا در هر فعالیتی که احتمال آسیب به فک و دهان وجود دارد، بهترین راه برای محافظت از دهان و دندان‌هایتان استفاده از محافظ یا گارد دندان است. این محافظ‌ها را می‌توانید با مراجعه به دندان‌پزشک‌تان دریافت کنید. محافظ‌های دندان مخصوص ورزش با محافظ‌های مخصوص دندان‌قروچه متفاوت هستند.
- از درگیری و مشارکت در نزاع‌های خیابانی خودداری کنید.
- هنگام نشستن در اتومبیل حتماً از کمربند ایمنی استفاده کنید.
- اگر کودک شما به تازگی در حال راه رفتن است به خوبی از او مراقبت کنید.
اقدامات لازم پس از آسیب دیدن دندان
اگر فکر می‌کنید دندان‌تان آسیب دیده است برای تمیز کردن، دهانتان را با آب گرم بشویید و برای جلوگیری از تورم بر روی صورت‌تان کمپرس آب سرد بگذارید. مسکن‌های ضدالتهاب مانند ایبوپروفن می‌توانند درد را کاهش دهند. اما اگر دارای شرایط خاصی مثل بارداری، مشکلات قلبی، مشکلات گوارشی و دیگر موارد مشابه هستید از مصرف این مسکن خودداری کنید.
در اسرع وقت برای نشان دادن شکستگی به دندان‌پزشک مراجعه کنید. تأخیر در درمان یک دندان آسیب‌دیده می‌تواند دهان شما را در معرض خطر بیشتری قرار دهد.
درمان ترک دندان
درمان ترک دندان بستگی به عوامل مختلفی مانند میزان آسیب‌دیدگی دندان، تکنولوژی‌های مورد استفاده در محل زندگی شما و اینکه آیا شکاف به لثه رسیده است یا نه دارد. بسته به این عوامل دندان‌پزشک شما ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای درمان استفاده کند:
باندینگ
در این روش از رزین پلاستیکی برای پر کردن شکاف‌های دندان و ترمیم آن استفاده می‌شود.
کراون یا روکش دندان
روکش دندان یک پروتز است که معمولاً با سرامیک یا پرسلین ساخته می‌شود و روی دندان آسیب‌دیده قرار می‌گیرد تا از آسیب بیشتر آن جلوگیری کند. برای جای‌گیری روکش روی دندان، دندان‌پزشک ابتدا مقداری از مینای دندان شما را می‌تراشد تا فضا برای جای‌گیری روکش در دهان شما وجود داشته باشد.
او از دهان شما قالب‌گیری کرده و یک رنگ متناسب با پوست و دندان‌های شما برای روکش انتخاب می‌کند تا روکش طبیعی‌تر به نظر برسد. سپس قالب و نتیجه انتخابی رنگ را به آزمایشگاه می‌فرستد تا روکش برای قرارگیری روی دندان شما آماده شود. این روند ممکن است چند هفته طول بکشد. در این مدت دندان‌پزشک ترک دندان را با ماده‌ای پر می‌کند تا از آسیب بیشتر آن جلوگیری کند. با مراقبت مناسب می‌توانید تا مدت‌ها از یک روکش دندان استفاده کنید و حتی نیاز به تعویض آن نداشته باشید.
عصب‌کشی
هنگامی که ترک دندان شما به پالپ رسیده باشد، دندان‌پزشک برای دندان شما عصب‌کشی تجویز می‌کند. این روش می‌تواند از آلودگی یا آسیب بیشتر دندان جلوگیری کند.
کشیدن
وقتی ساختار دندان، عصب‌ها و ریشه‌های آن طوری آسیب دیده باشد که نتوان برای آن کاری کرد، احتمالاً کشیدن دندان، تنها گزینه برای محافظت از سلامت شما و جلوگیری از درد و عفونت باشد.
آموزش مراقبت از دندان
اگر دندان شما دارای ترک‌های مویی باشد که به دندان آسیبی نمی‌زنند و پزشک آن‌ها را بی‌خطر بداند، احتمالاً دندان‌پزشک برای شما هیچ درمانی تجویز نکند و تنها کارهای معمول برای مراقبت بیشتر از دندان‌هایتان را به شما گوشزد کند.
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
