با روی (زینک) بیشتر آشنا شوید
روی یا زینک، وظایف مهم و متعددی بر عهده دارد. از آن‌جا که بدن نمی‌تواند روی را ذخیره کند، کمبود روی به‌سرعت اتفاق می‌افتد و هر روز باید میزان مشخصی از آن مصرف شود. رژیم غذایی و برخی بیماری‌ها بر میزان منابع روی در بدن اثر می‌گذارند. اگر علاقه دارید با روی، نحوه صحیح مصرف آن، تأثیر آن بر سلامت و عوارض کمبود آن بیشتر آشنا شوید، این مقاله را مطالعه کنید.
روی یا زینک چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
روی ماد‌ه‌ای مغذی است که برای سالم ماندن به آن نیاز داریم. روی در همه سلول‌‌های بدن وجود دارد و به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا باکتریها و ویروس‌‌های مهاجم را از بین ببرد. به‌علاوه، بدن برای ساخت پروتئین‌ها و DNA (ماده ژنتیکی سلول‌ها) به روی نیاز دارد. در دوران جنینی، نوزادی و کودکی، بدن برای رشد و نمو مناسب به روی احتیاج دارد. روی به بهبود زخم‌ها نیز کمک می‌کند و حس چشایی و بویایی به آن وابسته است.ش
به چه مقدار روی (زینک) نیاز دارم؟
مقدار روی مورد نیاز روزانه به سن بستگی دارد. میانگین مقدار روزانه توصیه‌شده برای سنین مختلف در زیر به میلی‌گرم آورده شده است:
مرحله زندگی مقدار توصیه‌شده
تولد تا 6 ماهگی 2 میلی‌گرم
7 تا 12 ماهگی 3 میلی‌گرم
کودکان 1 تا 3 سال 3 میلی‌گرم
کودکان 4 تا 8 سال 5 میلی‌گرم
کودکان 9 تا 13 سال 8 میلی‌گرم
نوجوانان 14 تا 18 سال (پسر) 11 میلی‌گرم
نوجوانان 14 تا 18 سال (دختر) 9 میلی‌گرم
بزرگسال (مرد) 11 میلی‌گرم
بزرگسال (زن) 8 میلی‌گرم
نوجوان حامله 12 میلی‌گرم
زن حامله 11 میلی‌گرم
نوجوان شیرده 13 میلی‌گرم
زن شیرده 12 میلی‌گرم
کدام مواد غذایی حاوی روی (زینک) هستند؟
روی در مواد غذایی مختلفی یافت می‌شود. با خوردن مواد غذایی متنوعی از جمله موارد زیر، می‌توانید مقادیر توصیه شده روی را دریافت کنید:
- صدف‌ها، که بهترین منبع روی هستند
- گوشت قرمز، مرغ، غذا‌های دریایی مانند خرچنگ و غلات صبحانه غنی‌شده با روی
- انواع لوبیا، مغزها، غلات سبوس‌دار و محصولات لبنی که بخشی از نیاز روزانه را تأمین میکنند.
کدام مکملهای غذایی حاوی روی (زینک) هستند؟
روی تقریباً در همه مکملهای مولتی‌ویتامین/ مواد معدنی وجود دارد. همچنین به تنهایی یا در ترکیب با کلسیم، منیزیم یا سایر مواد موجود در مکملهای غذایی به فروش می‌رسد.
ممکن است مکملهای غذایی حاوی چندین نوع مختلف روی از جمله گلوکونات روی، سولفات روی و استات روی باشند. مشخص نیست که انواع مختلف روی، برتری نسبت به هم دارند یا خیر.
روی در برخی از محصولات بدون نسخه از جمله دارو‌های هومیوپاتی برای سرماخوردگی یافت می‌شود. استفاده از اسپری‌‌های بینی و ژل‌هایی که حاوی روی هستند، با ازدست‌دادن حس بویایی، در بعضی موارد برای مدتی طولانی یا مادام‌العمر، در ارتباط است. در حال حاضر، شواهدی وجود ندارد که نشان دهد مصرف محصولات خوراکی حاوی روی، مانند قرص مکیدنی سرماخوردگی، چنین پیامدهایی به دنبال دارد.
روی در برخی از کرم‌های چسباننده دندان مصنوعی نیز وجود دارد. استفاده بیشتر از حد توصیه‌شده، می‌تواند موجب جذب بیش از حد روی و کمبود مس شود. پیامد آن، بروز مشکلات عصبی مانند بی‌حسی و ضعف در بازو‌ها و پا‌هاست.
آیا به اندازه کافی روی (زینک) دریافت می‌کنم؟
گروه‌های خاصی بیشتر از دیگران در دریافت مقدار کافی روی مشکل دارند:
- افرادی که جراحی دستگاه گوارش انجام داد‌ه‌اند، مانند جراحی کاهش وزن، یا اختلال‌های گوارشی مانند کولیت زخمی یا بیماری کرون دارند. در هر دو وضعیت، امکان دارد میزان جذب روی کاهش و مقدار روی موجود در ادرار افزایش یابد.
- گیاه‌خواران زیرا گوشت را که منبع روی است، از رژیم غذایی خود حذف میکنند. لوبیاها و غلات مصرفی آن‌ها نیز معمولاً دارای ترکیباتی است که باعث می‌شود روی به طور کامل توسط بدن جذب نشود. به همین دلیل، ممکن است لازم باشد گیاه‌خواران 50درصد بیشتر از مقدار توصیه‌شده، روی مصرف کنند.
- نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند، زیرا شیر مادر برای نوزادانی که بزرگ‌تر از شش ماه هستند، به اندازه کافی روی ندارد. باید به نوزادان بزرگ‌تری که شیرخشک مصرف نمی‌کنند، غذا‌هایی مانند گوشت له‌شده که روی دارد، داده شود. نوزادان تغذیه‌شده با شیر خشک، به اندازه کافی روی دریافت میکنند.
- افراد وابسته به مصرف الکل، زیرا نوشیدنی‌‌های الکلی میزان جذب زینک را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود میزان زیادی از آن توسط ادرار دفع شود. به‌علاوه، مقدار و تنوع غذایی بسیاری از این افراد محدود است، بنابراین ممکن است به اندازه کافی روی دریافت نکنند.
- افراد مبتلا به بیماری کم‌خونی داسی‌شکل، زیرا ممکن است به روی بیشتری نیاز داشته باشند.
کمبود روی (زینک) چه پیامدهایی دارد؟
کمبود روی باعث کندی رشد نوزادان و کودکان، تأخیر در رشد جنسی نوجوانان و ناتوانی جنسی در مردان می‌شود. ریزش مو، اسهال، زخم‌‌شدن چشم و پوست و کاهش اشتها از دیگر پیامدهای کمبود روی است. کاهش وزن، ترمیم کند زخم‌ها، کاهش حس چشایی و پایین آمدن سطح هوشیاری نیز در نتیجه کمبود روی اتفاق می‌افتد.
بسیاری از این علائم می‌توانند نشانه‌‌هایی از مشکلات دیگری غیر از کمبود روی باشند. اگر این علائم را دارید، با کمک پزشک‌تان می‌توانید تشخیص دهید کمبود روی دارید یا خیر.
روی (زینک) چگونه بر سلامت ما اثر می‌گذارد؟
دانشمندان روی را مورد مطالعه قرار می‌دهند تا در مورد تأثیرهای آن بر سیستم ایمنی بدن (سیستم دفاعی برای مقابله با باکتریها، ویروس‌ها و دیگر مهاجمان خارجی) اطلاعات کسب کنند. همچنین در حال بررسی ارتباط‌های احتمالی بین روی و بیماری‌هایی هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
سیستم ایمنی و ترمیم زخم
سیستم ایمنی بدن برای انجام کار خود به روی احتیاج دارد. در کشور‌های در حال توسعه، افراد مسن و کودکانی که روی کافی دریافت نمی‌کنند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به ذات‌الریه و سایر عفونت‌ها باشند. روی به حفظ سلامت پوست نیز کمک می‌کند. مصرف مکمل روی برای برخی از افرادی که زخم پوستی دارند، ممکن است مفید باشد، البته فقط در صورتی که دچار کمبود روی باشند.
اسهال
در کشور‌های در حال توسعه، کودکان گاهی در اثر اسهال می‌میرند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد مصرف مکمل غذایی روی به کاهش علائم و مدت‌زمان اسهال کودکان کمک می‌کند زیرا بسیاری از آن‌ها کمبود روی دارند و یا دچار سوءتغذیه هستند. سازمان جهانی بهداشت و یونیسف توصیه میکنند که کودکان مبتلا به اسهال، به مدت 10 الی 14 روز (20 میلی‌گرم در روز یا 10 میلی‌گرم در روز برای نوزادان زیر 6 ماه) روی مصرف کنند. هنوز مشخص نیست که مکمل روی، می‌تواند به درمان اسهال در کودکانی که روی کافی دریافت میکنند نیز کمک کند یا خیر.
سرماخوردگی
یافته‌های برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که قرص‌های مکیدنی یا شربت روی (نه قرص مکمل روی) به تسریع بهبود سرماخوردگی کمک میکنند و اگر تا 24 ساعت پس از بروز اولین علائم سرماخوردگی مصرف شوند، علائم آن را کاهش می‌دهند. گرچه، قبل از اینکه روی به‌عنوان درمانی برای سرماخوردگی توصیه شود، برای باید پژوهش‌هایی برای تعیین بهترین دوز و شکل مصرف آن و همچنین مدت‌زمانی که باید مصرف شود، انجام شود.
تخریب ماکولای ناشی از افزایش سن
این اختلال نوعی بیماری چشمی است که به‌تدریج باعث کاهش بینایی می‌شود. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که روی ممکن است به کند شدن روند پیشرفت این بیماری کمک کند. در یک مطالعه گسترده با حضور افراد مسن مبتلا به تخریب ماکولا که در معرض ابتلا به نوع پیشرفته آن بودند، کسانی که روزانه 80 میلی‌گرم روی، 500 میلی‌گرم ویتامین سی، 400 واحد ویتامین ای ، 15 میلی‌گرم بتاکاروتن و 2 میلی‌گرم مس را به مدت 6 سال مصرف کرده بودند، کمتر از کسانی که این مکملهای غذایی را مصرف نکرده بودند، دچار تخریب ماکولای پیشرفته و کاهش بینایی شدند. در همان پژوهش، افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار داشتند و فقط مکمل حاوی روی استفاده کردند، در مقایسه با افرادی که از مکمل روی استفاده نمی‌کردند، کمتر احتمال داشت به نوع پیشرفته این بیماری مبتلا شوند. پس اگر به این بیماری مبتلا شده‌اید یا در مراحل اولیه آن هستید، درباره مصرف مکملهای غذایی با پزشک خود مشورت کنید.
آیا روی (زینک) می‌تواند مضر باشد؟
بله، اگر در مصرف آن زیاد‌ه‌روی کنید. علائم مصرف بیش از حد روی شامل حالت‌تهوع، استفراغ، ازدست‌دادن اشتها، درد شکم، اسهال و سردرد است. اگر فردی برای مدتی طولانی، بیش از اندازه روی مصرف کند، در برخی مواقع دچار مشکلاتی مانند پایین‌آمدن میزان مس، ضعیف‌شدن سیستم ایمنی و کاهش کلسترول خوب خواهد شد.
حداکثر مقدار مصرف مجاز روزانه روی در جدول زیر آمده است. این عددها در مورد افرادی که به دلایل پزشکی و زیر نظر پزشک از روی استفاده میکنند، اعمال نمی‌شود:
مرحله زندگی حداکثر مقدار مصرف روزانه
تولد تا 6 ماهگی 4 میلی‌گرم
7 تا 12 ماهگی 5 میلی‌گرم
کودکان 1 تا 3 سال 7 میلی‌گرم
کودکان 4 تا 8 سال 12 میلی‌گرم
کودکان 9 تا 13 سال 23 میلی‌گرم
نوجوانان 14 تا 18 سال 34 میلی‌گرم
بزرگسالان 40 میلی‌گرم
ممکن است روی (زینک) با برخی داروها تداخل داشته باشد؟
بله. مکملهای غذایی روی می‌توانند با دارو‌هایی که مصرف می‌کنید واکنش یا تداخل داشته باشند و در بعضی موارد، داروها می‌توانند سطح روی را در بدن کاهش دهند. در ادامه چند مثال آورده شده است:
- مصرف مکمل غذایی روی به همراه آنتی‌بیوتیک‌های کینولون یا تتراسایکلین، میزان جذب روی و آنتی‌بیوتیک را کاهش می‌دهد. اگر آنتی‌بیوتیک را حداقل 2 ساعت قبل یا 4 الی 6 ساعت پس از مصرف مکمل غذایی روی مصرف کنید، مشکل جذب کمتر می‌شود.
- مکملهای غذایی روی می‌توانند میزان جذب پنی‌سیلامین (دارویی که برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده می‌شود) را کاهش دهند. همچنین تأثیر پنی‌سیلامین را محدود میکنند. اگر مکملهای غذایی روی را حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از پنی‌سیلامین مصرف کنید، این تأثیر منفی را به حداقل می‌رسانید.
- ادرار‌آور‌های تیازیدی مانند کلرتالیدون و هیدروکلروتیازید، میزان از‌دست‌رفتن روی از ادرار را افزایش می‌دهند. مصرف طولانی‌مدت دارو‌های ادرار‌آور تیازیدی می‌تواند باعث کاهش میزان روی در بدن شود.
در مورد مکملهای غذایی و دارو‌های خود با پزشک، دکتر داروساز یا سایر ارائه‌دهندگان خدمات درمانی صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما بگویند که امکان تداخل یا واکنش میان آن‌ها وجود دارد یا خیر و بر نحوه جذب، استفاده یا تجزیه مواد مغذی در بدن، تأثیری می‌گذارند یا نه.
منبع: NIH
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
