یوگا چیست و چه اثرات مثبتی برای سلامت بدن‌مان دارد؟

یوگا یکی از ورزش‌های قدیمی است که در آن جسم، ذهن و روح با یکدیگر همراهند و نوعی اتحاد بین ابعاد مختلف بدن به وجود می‌آید. در یوگا ذهن و بدن همراه باهم کار می‌کنند درحالیکه‌ بیشتر افراد وقتی‌که اسم ورزش و تمرین را می‌شنوند یاد حرکت‌هایی می‌افتند که متمرکز بر بعد جسمانی است اما ویژگی خاص یوگا همین توجه به ذهن در کنار حرکات جسمانی است. در مورد یوگا و تأثیرات آن بر بدن مطالعات علمی زیادی انجام‌شده است و در ادامه با فواید یوگا برای بدن آشنا می‌شویم:

کاهش استرس

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های یوگا تأثیر آن در کاهش استرس و آرام‌تر کردن ما است. مطالعات زیادی نشان داده است که زمانی که افراد یوگا کار می‌کنند سطح هورمون کورتیزول که همان هورمون استرس است در بدن آن‌ها کم می‌شود. مثلاً در یکی از این مطالعات که بر روی 24 زن با سطح تنش و استرس بالا انجام شد  به آن‌ها برنامه آموزشی سه‌ماهه یوگا داده شد و بعد از پایان این دوره تمرینی، سطح کورتیزول در بدن آن‌ها به‌صورت معناداری پایین آمده بود. حتی آن‌ها در آزمون استرس، اضطراب، و افسردگی هم نمره بهتری کسب کردند و روند رو به بهبودی داشتند. در مطالعات مشابه دیگر نیز مشخص شده است که یوگا سطح استرس و هورمون کورتیزول بدن را پایین می‌آورد.

رهایی از اضطراب

علت تمایل خیلی از افراد به ورزش یوگا این است که با اضطراب خود مقابله کنند و خوشبختانه باید بگوییم که پژوهش‌ها نیز از تأثیر مثبت یوگا بر کاهش سطح اضطراب حمایت می‌کنند. مثلاً در یک پژوهش که بر روی 34 زن انجام شد و تمام این افراد در زندگی مشکل اضطراب داشتند مشخص شد که با حضور در کلاس‌های یوگا به مدت دو ماه و دو روز در هفته، سطح اضطراب آن‌ها به‌طور چشمگیری کاهش پیداکرده است.

اگرچه یوگا منجر به کاهش اضطراب در ما می‌شود اما هنوز مشخص نیست که چطور این تمارین باعث کاهش نشانه‌های اضطراب در بدن می‌شوند. شاید یکی از دلایل این باشد که در یوگا تأکید بر این است که ما در لحظه حضورداشته باشیم و در درون خود به یک صلح و آرامش برسیم.

سلامت قلب

قلب با وظایف مهمی که در بدن دارد مثل پمپاژ خون، نقشی حیاتی در سلامتی ما دارد. خوشبختانه مطالعات در مورد ارتباط سلامت قلب و یوگا هم مثبت است و تائید شده که یوگا در کاهش عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی نقشی پررنگ دارد.  مثلاً در یک پژوهش طولی که بر روی افراد بالای 40 سال و در طی 5 سال مطالعه انجام شد نتایج نشان داد افرادی که در این 5 سال تمارین یوگا داشته‌اند معمولاً فشارخون متعادل‌تری داشتند و ضربان قلب آن‌ها هم منظم‌تر بوده است. حتی در میان افرادی که بیماری‌های قلبی دارند انجام ورزش یوگا همراه با تغییر رژیم غذایی و مدیریت استرس باعث بهبود حال بیماران شده است. اینکه تأثیر یوگا یا رژیم بیشتر یا کمتر بوده خیلی مشخص نیست ولی مورد مهم این است که بدانیم یوگا باعث کاهش سطح استرس می‌شود و استرس کمتر مشکلات قلبی کمتری را هم به دنبال دارد

ارتقای کیفیت زندگی

یوگا یکی از راه‌های درمانی برای ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد است. معمولاً با انجام یوگا سطح خستگی بدن کمتر می‌شود و فرد پرانرژی‌تر می‌شود. نتایج مطالعه‌ای بر روی زنان مبتلا به سرطان پستان نشان داد که تمرین‌های یوگا باعث می‌شود بعد از چند هفته آن‌ها درد کمتری را در بدن تجربه کنند، خستگی کمتری داشته باشند و در برابر بیماری مقاوم‌تر شوند.

مبارزه با افسردگی

در بعضی از مطالعات از تأثیر مثبت یوگا بر کاهش خلق افسرده صحبت شده است. یکی از دلایل این است که انجام یوگا هورمون کورتیزول در بدن را پایین می‌آورد و این هورمون بر سطح سروتونین بدن تأثیر دارد و سروتونین ماده‌ای است که در ایجاد خلق افسرده مؤثر است.  در مطالعه‌ای که بر روی افراد وابسته به الکل انجام شد داده‌ها حاکی از آن بود که این گروه از افراد با انجام تمارین یوگا به مدت دو هفته نشانه‌های کمتری از افسردگی را داشتند. مطالعات زیاد دیگری در مورد ارتباط یوگا و افسردگی انجام‌شده و اکثر مطالعات این ارتباط مثبت را تائید کرده‌اند.

کیفیت خواب بهتر

اگر فردی کیفیت خواب پایینی داشته باشد بیشتر مستعد اضافه‌وزن و چاقی، فشارخون بالا و افسردگی است. مطالعات نشان داده است که تمارین یوگا منجر به بهبود خواب در افراد می‌شود. در پژوهشی که در سال 2005 انجام‌شد نتایج نشان داد افرادی که تمارین یوگا داشتند سریع‌تر خوابشان می‌برد، خواب طولانی‌تر و عمیق‌تری داشتند و وقتی صبح بیدار می‌شدند پرانرژی‌تر بودند .اگرچه کارکرد یوگا و علت اینکه چطور باعث خواب بهتر می‌شود کامل مشخص نشده اما ممکن است به دلیل این باشد که یوگا هورمون ملاتونین که مسئول تنظیم خواب‌وبیداری در بدن است را بالا می‌برد.

انعطاف‌پذیری و تعادل بدنی

خیلی از افرادی که یوگا را بخشی از برنامه ورزشی خود کردند از امکان انعطاف‌پذیری و تعادل بیشتر بدن لذت می‌برند. در مطالعه‌‌ای بر روی 26 مرد ورزشکار مشخص شد که با انجام ده هفته از تمرینات یوگا انعطاف‌پذیری بدن آن‌ها افزایش‌یافته است. در مطالعه‌ای که در سال 2013 هم انجام شد از تأثیرات خوب یوگا بر انعطاف‌پذیری افراد در سنین بالا حمایت شد. انجام 15 تا 30 دقیقه یوگای روزانه،  به طرز چشمگیری بدن شمارا نرم‌تر خواهد کرد.

نفس کشیدن راحت‌تر

یکی از تمرین‌های یوگا تمرین‌ تنفسی است که تمرکز این تمرین بر تکنیک‌های تنفس صحیح است. با انجام این تمرین نفس کشیدن شما صحیح‌تر می‌شود و اکسیژن بیشتری وارد بدنتان می‌شود. تنفس صحیح باعث سلامت شش‌ها و قلب شما می‌شود.

کاهش دردهای میگرنی

میگرن به‌عنوان یک سردرد متداول به‌صورت سنتی با دارودرمانی مدیریت و درمان می‌شود. داده‌های زیادی در دسترس است که یوگا می‌تواند منجر به کاهش نشانه‌های میگرن شود. مثلاً در سال 2007 در میان 72 نفر که مشکل میگرن داشتند یک برنامه خود مراقبتتی سه‌ماهه داده شد که یوگا بخشی از این برنامه درمانی بود. بعد از سه ماه در تمام افرادی که این برنامه درمانی را طی کردند شدت سردرد، تعداد دفعات و درد کمتر شده بود.

برنامه و عادات غذایی سالم

خوردن ذهن‌آگاهانه به خوردنی گفته می‌شود که شما در زمان غذا خوردن حتماً در زمان حال حضور داشته باشید و فکرتان مدام درگیر نباشد؛ یعنی به مزه، بو، نوع غذا توجه کنید و هرگونه فکر و احساس غیر مرتبط را از خودتان دور کنید.  از آنجایی‌که  تأکید یوگا هم بر ذهن آگاهی است  ممکن است به‌صورت غیرمستقیم بر رفتار غذا خوردن هم اثری مثبت بگذارد.

همانطور که مطرح شد بنا بر مطالعات علمی تمرین‌های یوگا، تاثیرات مثبتی بر سلامت جسمی و روانی ما می‌گذارد. اگر بتوانیم یوگا را بخشی از برنامه زندگی خود کنیم به سلامتی خود کمک کرده‌ایم و تجربه استرس، اضطراب و افسردگی را هم کم می‌کنیم. در طی هفته سعی کنید زمانی را برای تمرین یوگا قرار دهید و اگر به هر دلیلی برای شما امکان مشارکت درکلاس حضوری نیست  حتما با استفاده از اپلیکیشن های یوگا به صورت رایگان در خانه به تمرین بپردازید.

منبع: Healthline