فوبیا چیست؟ انواع فوبیا و روش‌های درمانی
اختلال هراس (فوبیا) ترسی غیرمنطقی از چیزی است که معمولاً به شما آسیب نمی‌رساند. این کلمه از واژه یونانی فوبوس (Phobos) گرفته‌شده است که به معنای ترس یا وحشت است. به‌عنوان‌مثال، هیدروفوبیا (Hydrophobia) به معنای ترس از آب است. وقتی‌که شخصی مبتلا به اختلال هراس است، ترس شدیدی از یک شیء یا موقعیت را تجربه میکند. اختلالات هراسی با ترس‌های معمولی تفاوت دارند چرا که باعث پریشانی‌های رفتاری می‌شوند که احتمالاً زندگی فرد در خانه، سرکار یا مدرسه را مختل میکند. افراد مبتلابه اختلال هراس به‌طورجدی از مواجهه با جسم یا شرایط هراس‌انگیز اجتناب می‌کنند یا با ترس یا اضطراب شدید آن را تحمّل می‌کنند.
اختلالات هراسی نوعی از اختلال اضطرابی بسیار شایع است. تخمین زده می‌شود که این اختلالات بیش از ۳۰ درصد از بزرگ‌سالان آمریکایی را در مقاطعی از زندگی‌شان تحت تأثیر قرار می‌دهند.
شایع‌ترین اختلالات هراسی در چاپ پنجم راهنمای آماری و تشخیص اختلالات روانی (DSM-5)
بر اساس گفته DSM اختلالات هراسی خاص معمولاً در ۵ طبقه کلی جای می‌گیرند:
- ترس‌های مربوط به حیوانات (عنکبوت‌ها، سگ‌ها، حشرات)
- ترس‌های مربوط به محیط‌زیست طبیعی (ارتفاعات، رعدوبرق، تاریکی)
- ترس‌های مربوط به خون، جراحت یا مشکلات پزشکی (تزریق، شکستگی استخوان، سقوط‌ها)
- ترس‌های مربوط به موقعیت‌های خاص (پرواز، سوارشدن بر آسانسور، رانندگی)
- ترس‌های دیگر (خفگی، صداهای بلند، غرق شدن)
- این دسته‌ها تعداد نامحدودی از اجسام و موقعیت‌های خاص را در برمی‌گیرند.
هیچ فهرست رسمی- بیشتر از اختلالات هراسی ذکرشده در DSM- وجود ندارد، بنابراین پزشکان و محققان در صورت نیاز نامی برای آن‌ها برمی‌گزینند. نام‌گذاری معمولاً با ترکیب پیشوند یونانی (گاهی اوقات لاتین) که اختلال هراس را با یک پسوند فوبیا (Phobia) توصیف میکند، انجام می‌شود. به‌عنوان‌مثال، ترس از آب با ترکیب هیدرو (به معنای آب) و فوبیا (به معنای ترس) نامیده می‌شود.
یک نوع ترس نیز به‌عنوان ترس از ترس (phobophobia) وجود دارد. این نوع ترس شایع‌تر از آن است که بتوانید تصورش را بکنید. افراد مبتلابه اختلالات اضطرابی زمانی که در موقعیت‌های خاصی قرار می‌گیرند، گاهی دچار حملات عصبی می‌شوند. این حملات عصبی می‌توانند به طرزی ناخوشایند باشند که مردم تمام تلاش خود را انجام دهند تا در آینده از آن‌ها جلوگیری کنند.
به‌عنوان‌مثال، اگر شما در حین قایقرانی دچار حمله عصبی شوید، ممکن است در آینده از قایقرانی بترسید، امّا ممکن است از خود حملات عصبی یا ترسِ ابتلا به هیدروفوبیا هراس داشته باشید.
فهرست اختلالات هراسی شایع
مطالعه اختلالات هراسی خاص یک فرآیند پیچیده است. بیشتر مردم به دنبال درمان این بیماری‌ها نیستند، بنابراین این موارد تا حد زیادی گزارش نمی‌شوند. این اختلالات هراسی بر حسب تجربیات فرهنگی، جنسیت و سن نیز متفاوت است.
یک نظرسنجی انجام‌شده بر روی بیش از ۸۰۰۰ پاسخ‌دهنده در سال ۱۹۹۸ که در مجله روان‌پزشکی بریتانیا منتشر شد، دریافت که برخی از شایع‌ترین انواع اختلالات هراسی عبارت‌اند از:
- آکروفوبیا (acrophobia)، ترس از ارتفاع
- آئروفوبیا (aerophobia)، ترس از پرواز
- آراکنوفوبیا (arachnophobia)، ترس از عنکبوت‌ها
- استرافوبیا (astraphobia)، ترس از رعدوبرق
- اتوفوبیا (autophobia)، ترس از تنها بودن
- کلاستروفوبیا (claustrophobia)، ترس از فضاهای محدودشده یا شلوغ
- هموفوبیا (hemophobia)، ترس از خون
- هیدروفوبیا (hydrophobia)، ترس از آب
- ُافیدیوفوبیا (ophidiophobia)، ترس از مارها
- زوفوبیا (zoophobia)، ترس از حیوانات
اختلالات هراسی خاص
اختلالات هراسی خاص به طرز باورنکردنی منحصربه‌فردند. برخی از آن‌ها چنان خاص هستند که ممکن است فقط تعداد انگشت‌شماری از افراد را در یک مقطع زمانی تحت تأثیر قرار دهند. شناسایی این اختلالات مشکل است چراکه بیشتر مردم ترس‌های غیرطبیعی خود را به پزشکشان گزارش نمی‌دهند.
نمونه‌هایی از برخی از اختلالات هراسی غیرمعمول عبارت‌اند از:
- الکتروفوبیا (alektorophobia)، ترس از مرغ‌ها
- انوماتوفوبیا (onomatophobia)، ترس از اسم‌ها
- پوگونوفوبیا (pogonophobia)، ترس از ریش
- نفوفوبیا (nephophobia)، ترس از ابرها
- کرایوفوبیا (cryophobia)، ترس از یخ یا سرما
درمان اختلال هراس
اختلالات هراسی با ترکیبی از روان‌درمانی و دارودرمانی مداوا می‌شوند. اگر علاقه‌مند به یافتن درمانی برای اختلال هراس خود هستید، باید با یک روانشناس یا متخصص سلامت روان دارای صلاحیت ملاقات کنید.
مؤثرترین درمان برای اختلالات هراسی خاص نوعی روان‌درمانی تحت عنوان مواجهه درمانی می‌باشد. در طول مواجهه درمانی، شما با یک روانشناس کار می‌کنید تا بیاموزید که چگونه حساسیت خود را نسبت به جسم یا موقعیتی که از آن هراس دارید کاهش دهید. این روش درمانی به شما کمک میکند که افکار و احساسات خود را نسبت به یک جسم یا موقعیت تغییر دهید، بنابراین، می‌توانید یاد بگیرید که واکنش‌های خود را کنترل کنید. هدف بهبود کیفیت زندگی شما است به‌گونه‌ای که دیگر توسط ترستان مضطرب یا متوقف (از پیشرفت) نشوید.
مواجهه درمانی به‌اندازه‌ای که در آغاز ترسناک به نظر می‌رسد، ترسناک نیست. این فرآیند با کمک یک متخصص روان‌درمانی دارای صلاحیت انجام می‌شود که می‌داند چطور در طی مراحل افزایشی و به همراه تمرینات آرام تنی شما را به‌آرامی در جهت فرآیند مواجهه هدایت کند. اگر از عنکبوت‌ها می‌ترسید، شما به‌سادگی با فکر کردن در مورد عنکبوت‌ها یا موقعیت‌هایی که در آن ممکن است با عنکبوت مواجه شوید، شروع خواهید کرد. سپس ممکن است به مرحله عکس‌ها و ویدئوها پیشروی کنید. پس‌ازآن ممکن است به مکان‌هایی بروید که در آن‌ها عنکبوت وجود داشته باشد مثل زیرزمین یا مناطق جنگلی. این روند، قبل از این‌که از شما خواسته شود که به یک عنکبوت نگاه کنید یا آن را لمس کنید، مقداری زمان خواهد برد.
پزشک شما ممکن است برخی داروهای کاهش‌دهنده اضطراب را برای شما تجویز کند که می‌تواند در حین مواجهه درمانی به شما کمک کند. هرچند که این داروها دقیقاً برای درمان اختلالات هراسی نمی‌باشند، امّا می‌توانند به کاهش اضطراب در روند مواجهه درمانی کمک کنند. داروهایی که ممکن است به کاهش احساسات ناخوشایند، اضطراب، ترس و حمله عصبی کمک کنند عبارت‌اند از: بتابلوکرها و بنزودیازپین‌ها.
خط پایانی
اختلالات هراسی ترس‌های مداوم، شدید و غیرواقعی از یک جسم یا موقعیت خاص است. اختلالات هراسی خاص به اجسام و موقعیت‌های خاصی مربوط می‌شوند. آن‌ها معمولاً شامل ترس مربوط به حیوانات، محیط‌زیست طبیعی، مشکلات پزشکی یا شرایط خاص می‌شوند. هرچند که اختلالات هراسی می‌توانند بسیار ناخوشایند و چالش‌برانگیز باشند، امّا روان‌درمانی و دارو می‌توانند در این زمینه کمک کنند. اگر فکر می‌کنید که ممکن است مبتلابه اختلال هراسی باشید که منجر به مختل کردن زندگی‌تان می‌شود، با پزشک خود درباره یک ارزیابی و گزینه‌های درمانی مشورت کنید.
منبع: Healthline
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
