رژیم غذایی مونو (تک خوری): هدف، فواید و عوارض جانبی

رژیم مونو الگوی غذایی ساده‌ای است که شامل خوردن فقط یک ماده غذایی یا یک گروه غذایی برای تمام وعده‌های غذایی طول روز می‌شود. طرفداران این رژیم ادعا می‌کنند که رژیم مونو سرعت کاهش وزن را بدون اینکه خود را ملزم به پیگیری میزان مصرف و یا برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی کنید افزایش می‌دهد. بااین‌حال، مخالفان می‌گویند که این رژیم غذایی بر اساس هیچ اصول خاصی نیست و بیش‌ازحد محدودکننده، ناپایدار و ناسالم است. در این مقاله فواید و عوارض جانبی رژیم مونو بررسی می‌شود تا مشخص شود آیا باید آن را امتحان کنید.

رژیم مونو چیست؟

رژیم غذایی مونو یک الگوی غذایی است که شامل خوردن فقط یک نوع ماده غذایی یا گروه غذایی به مدت چند روز یا چند هفته می‌شود. در سال 2016 این خبر تیتر اول روزنامه‌ها شد که پن جیلتت جادوگر به رژیم مونو برای شروع کاهش وزن خود در کتابش «پرستو! چگونه من بیش از 100 پوند کم کردم و سایر قصه‌های جادویی» اشاره کرد. از آن زمان، این مورد به روش سریع محبوب رژیم گیرندگانی تبدیل شده است که به دنبال یک روش ساده برای افزایش سرعت کاهش وزن خود بدون تمام قوانین و محدودیت‌های سایر برنامه‌های غذایی هستند. چندین تغییر در رژیم غذایی مونو نیز بر محبوبیت آن افزوده است، ازجمله رژیم شیر، رژیم گوشت‌خوار، رژیم میوه‌خوری و رژیم تخم‌مرغ.

پیروی از رژیم غذایی مونو

انواع مختلفی از رژیم‌های مونو و روش‌های زیادی برای پیروی از برنامه وجود دارد. یکی از رایج‌ترین تغییرات، خوردن یک ماده غذایی واحد برای هر وعده غذایی مانند سیب‌زمینی، سیب یا تخم‌مرغ است. برخی دیگر در مواد تشکیل‌دهنده رژیم خود یک گروه غذایی خاص، مانند گوشت، میوه‌ها یا سبزیجات را جای می‌دهند.

اگرچه هیچ دستورالعمل بخصوصی در مورد اینکه چه مدت باید از این رژیم پیروی کنید وجود ندارد، اغلب برای سرعت بخشیدن به کاهش وزن خود فقط به مدت یک تا دو هفته از این رژیم استفاده می‌کنند. بعد از حدود دو هفته و قبل از برگشت به رژیم غذایی سالم و متعادل، به‌تدریج سایر غذاها مانند سوپ‌ها، سالادها و اسموتی‌ها وارد برنامه غذایی می‌شود. البته برخی از افراد ممکن است انواع بخصوصی از رژیم غذایی را مانند رژیم میوه‌خواری یا رژیم گوشت‌خواری را برای مدت‌زمان طولانی بدون واردکردن غذاهای دیگر به رژیم خود دنبال کنند.

غذاهای رایج در رژیم مونو

تقریباً هر غذایی را می‌توان در رژیم مونو قرار داد. در اینجا چند نمونه از رایج‌ترین مواد غذایی موجود در رژیم غذایی مونو آورده شده است:

• سیب‌زمینی
• سیب
• تخم‌مرغ
• شیر
• موز
• هندوانه
• شکلات
• گریپ‌فروت

همچنین بعضی از انواع رژیم مونو شامل مصرف فقط یک گروه مواد غذایی در طول روز است. در اینجا بعضی از انواع گروه‌های غذایی که می‌توان در رژیم مونو گنجاند، آورده شده است:

• گوشت
• میوه
• سبزیجات
• حبوبات

آیا این رژیم به کاهش وزن کمک می‌کند؟

برای اغلب افراد، خوردن تنها یک غذا در روز موجب کاهش وزنشان خواهد شد. اگرچه، کاهش وزن در اثر رژیم مونو بستگی به نوع غذاهای مصرفی و میزان آن‌ها دارد. برای مثال، چنانچه شما تنها غذاهای کم‌کالری مانند سبزیجات مصرف کنید، کالری کمتر و یا حتی خیلی کمتری در طول روز مصرف خواهید کرد که ممکن است موجب کاهش وزن شما شود.

اگر شما مقدار زیادی از غذاهایی با کالری بالا مانند شکلات مصرف کنید، ممکن است وزنتان افزایش یابد. به خاطر داشته باشید که هیچ بررسی مبنی بر اینکه رژیم غذایی مونو می‌تواند بر کاهش وزنتان مؤثر باشد، وجود ندارد. علاوه‌بر‌این، رژیم‌های غذایی مونو برای طولانی‌مدت پایدار نیستند و ممکن است زمانی که به رژیم غذایی عادی برمی‌گردیم، موجب بازگشت وزن شوند.

مزیت رژیم غذایی مونو

یکی از بزرگ‌ترین مزایای رژیم غذایی مونو سادگی آن است. برخلاف سایر رژیم‌های غذایی، دستور غذایی پیچیده‌ای وجود ندارد. دلیل آن این است که رژیم‌های مونو بسیار محدودکننده هستند و اغلب غذاهای سالم را حذف می‌کنند. یک رژیم ساده به معنی رژیم سالم نیست. همچنین در این رژیم نیازی به پیگیری مواد مغذی، شمارش کالری وجود ندارد.

کاهش وزنی که در اثر رژیم غذایی مونو حاصل می‌شود به دلیل محدودیت کالری ناشی از حذف بسیاری از غذاهاست. هر رژیم غذایی شدیدی ممکن است در کوتاه‌مدت موجب کاهش وزن شود. اگرچه، این کاهش وزن به‌ندرت برای طولانی‌مدت پایدار می‌ماند.

باوجوداینکه ناپایدار است و ممکن است تداوم آن برای طولانی‌مدت مشکل باشد، بعضی از افراد آن را برای شروع کاهش وزن به کار می‌برند.

عوارض جانبی رژیم غذایی مونو

افزایش خطر کمبود مواد غذایی

رژیم مونو، خوردن فقط یک ماده غذایی یا گروه غذایی به مدت چند روز یا چند هفته است. حتی غذاهای غنی از مواد مغذی نیز ممکن است ویتامین یا مواد معدنی خاصی نداشته باشند و شما تمام مواد مغذی به بدنتان نرسد همچنین رژیم مونو می‌تواند خطر کمبود مواد غذایی را بخصوص زمانی که برای طولانی‌مدت آن را دنبال می‌کنید، افزایش دهد.

برای مثال، چنانچه فقط موز مصرف کنید، ممکن است دریافت پروتئین کافی، چربی‌های سالم، آهن، کلسیم و ویتامین‌های آ (A) و ب12 (B12) از رژیمتان امکان‌پذیر نباشد. به‌طور مشابه، گوشت، ماهی و مرغ فاقد مواد غذایی پراهمیت مانند ویتامین سی، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. کمبود این مواد غذایی می‌تواند موجب اختلال در عملکرد سیستم ایمنی، کم‌خونی، شرایط گوارشی، تحلیل استخوان و بیماری‌های مزمن شود.

ترویج عادات غذایی ناسالم

رژیم غذایی مونو با تشویق به مصرف یک ماده غذایی یا یک گروه غذایی عادات غذایی ناسالم و ناپایدار را ترویج می‌دهد. همچنین رژیم گیرندگان مجبورند همه مواد غذایی دیگر ازجمله مواد سالم که سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری هستند را حذف کنند. علاوه‌براین، در این رژیم غذایی هیچ توصیه‌ای برای فعالیت بدنی وجود ندارد. ترکیب یک رژیم غذایی مناسب با یک سبک زندگی سالم و فعالیت بدنی منظم، یک راهکار بهتر برای کاهش وزن و سلامت کلی شما است.

محدودکننده و ناپایدار

رژیم غذایی مونو یکی از محدودکننده‌ترین رژیم‌های مد است که تقریباً همه غذاها و گروه‌های غذایی را جدا از غذاهایی که در رژیم شما وجود دارد، حذف می‌کند. ازآنجاکه خوردن کالری کافی و تأمین نیازهای ریزمغذی‌ها از طریق خوردن فقط یک نوع غذا یا یک گروه غذایی تقریباً غیرممکن است، رژیم مونو ممکن است احساس خستگی، گرسنگی و ضعف در شما ایجاد کند. مصرف میزان بسیار کم‌ کالری نیز می‌تواند متابولیسم شما را کند کرده و منجر به از دست دادن عضلات شود و در طولانی‌مدت کاهش وزن را دشوارتر کند.

علاوه‌بر‌این، برخی مطالعات نشان داده‌اند که محدود کردن بیش‌ازحد کالری حتی می‌تواند منجر به تحلیل رفتن استخوان شود و بر باروری زنان تأثیر منفی بگذارد. علاوه‌بر‌این، در هنگام رعایت رژیم غذایی مونو، غذا خوردن در رستوران‌ها یا لذت بردن از شرایط اجتماعی خاص بسیار دشوار خواهد بود. بنابراین، رعایت رژیم غذایی بیش از چند روز یا چند هفته در یک‌زمان ممکن است چالش‌برانگیز باشد.

حرف آخر

اگرچه ممکن رژیم مونو موجب کاهش وزن در کوتاه‌مدت شود، اما این لاغری ناپایدار است و عادات غذایی ناسالم را ترویج می‌دهد و می‌تواند خطر کمبود مواد غذایی را افزایش دهد. به همین دلیل، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل که محتوی انواع متنوعی از مواد غذایی باشد انتخاب بهتری است که کاهش وزن در طولانی‌مدت و سلامت کلی را موجب می‌شود.

منبع: Healthline