فهرست مطالب
موی زائد یا ناخواسته‌ای که بر روی صورت و بدن یک خانم رشد می‌کند نتیجه بیماری‌ای به نام هیرسوتیسم است. تمامی خانم‌ها روی صورت و بدنشان مو دارند، امّا معمولاً موهایشان خیلی نازک و روشن است. تفاوت اصلی بین موهای عادی که بر روی بدن و صورت خانم‌ها وجود دارد با موهایی که در اثر هیرسوتیسم به وجود می‌آید، در بافت آن‌ها است. موی زائد یا ناخواسته که معمولاً بر روی صورت، بازوها، پشت یا سینه یک زن رشد می‌کنند زبر و تیره هستند. الگوی رشد هیرسوتیسم در زنان با بیماری ویریلیزاسیون (حالت مردانه پیدا کردن) در ارتباط است. زنان مبتلا به این بیماری خصوصیاتی دارند که معمولاً با هورمون‌های مردانه در ارتباط است.
هیرسوتیسم همانند هایپرتریکوسیس نیست که اشاره به موهای زائد در مناطقی دارد که وابسته به آندروژن (هورمون مردانه) نیستند. هیرسوتیسم، موهای زائد در مناطقی هستند که در مردان هم درهمان مناطق دیده می‌شوند، مثل صورت و زیر شکم. از طرف دیگر، هایپرتریکوسیس می‌تواند موها را در هر نقطه از بدن افزایش دهد. بر اساس منبع موثق مجله هندی درماتولوژی، هیرسوتیسم بین ۵ تا ۱۰ درصد زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری میل به تداوم انتقال به‌صورت خانوادگی دارد، بنابراین، اگر مادر، خواهر یا دیگر زنان بستگان شما این بیماری را داشته باشند احتمال رشد موهای ناخواسته در بدن شما بیشتر است. وجود موی زائد بدن می‌تواند باعث خجالت‌زدگی شود که البته خطرناک نیست. بااین‌حال، عدم تعادل هورمونی که باعث این مشکل می‌شود می‌تواند سلامت یک زن را به خطر بیندازد.
چرا موهای زائد یا ناخواسته در بدن زنان رشد می‌کنند؟
زنان به دلیل وجود آندروژن بیش‌ازحد معمول مانند تستوسترون، دچار رشد موهای زائد در بدن یا صورت خود می‌شوند. بدن همه زنان آندروژن تولید می‌کند، امّا سطح آن معمولاً پایین است. برخی شرایط خاص پزشکی می‌تواند باعث تولید بیش‌ازحد آندروژن در بدن یک خانم شود. این امر می‌تواند منجر به رشد موها با یک الگوی مردانه و دیگر خصوصیات مردانه در او شود مثل داشتن صدای کلفت.
سندروم تخمدان پلی کیستیک
سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) یکی از دلایل شایع بروز بیماری هیرسوتیسم است. کیست‌های خوش‌خیمی که روی تخمدان‌ها شکل می‌گیرند می‌توانند بر تولید هورمون‌ها اثر گذاشته، منجر به نامنظم شدن دوره‌های قاعدگی و کاهش باروری شوند. زنان مبتلا به PCOS اغلب دارای جوش‌های آکنه متوسط تا شدید هستند و مستعد افزایش وزن هستند. علائم دیگر این بیماری می‌توانند شامل:
- خستگی
- تغییر خلق‌وخو
- ناباروری
- درد لگن
- سردرد
- مشکلات خواب
اختلالات غده فوق کلیه
اشکال دیگر عدم تعادل هورمونی که می‌توانند منجر به رشد موهای زائد شوند اختلالات غده فوق کلیوی می‌شوند:
- سرطان غده فوق کلیه
- تومورهای فوق کلیوی
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
- بیماری کوشینگ
غدد فوق کلیوی درست در بالای کلیه‌های شما قرار دارند و مسئول تولید هورمون‌ها هستند. افراد مبتلا به هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، بدون آنزیمی که مورد نیاز تولید هورمون است، متولّد می‌شوند. افراد مبتلا به بیماری کوشینگ هم دارای هورمون کورتیزول بیش از سطح معمول است. برخی مواقع کورتیزول «هورمون استرس» نامیده می‌شود. تمامی این بیماری‌ها می‌توانند بر روند تولید آندروژن در بدن شما اثر بگذارند.
علائم اختلالات غده فوق کلیه عبارت‌اند از:
- فشارخون بالا
- ضعف استخوان و عضله
- اضافه‌وزن در بالاتنه بدن
- سردرد
- سطح قند خون بالا یا پایین
داروها
رشد بیش‌ازحد موهای بدن یا صورت می‌تواند ناشی از مصرف داروهای زیر نیز باشد:
- ماینوکسیدیل که برای تحریک رشد مو به کار می‌رود.
- استروئیدهای آنابولیک که انواع ترکیبی تستوسترون هستند.
- هورمون تستوسترون که می‌تواند در صورت کمبود این هورمون مصرف شود.
- سیکلوسپورین، یک داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن است که اغلب قبل از پیوند عضو استفاده می‌شود.
در برخی موارد، زنان ممکن است هیرسوتیسم آیدیوپاتیک را تجربه کنند، این بدان معناست که چرایی به وجود آمدن بیماری هیرسوتیسم قابل‌تشخیص نیست. این بیماری معمولاً مزمن است و ممکن است سخت‌تر درمان شود.
تشخیص بیماری هیرسوتیسم
هنگام تشخیص بیماری هیرسوتیسم، پزشک شما شرح‌حال مفصلی از شما خواهد گرفت. با پزشکتان درباره مصرف داروهای خود مشورت کنید تا به آن‌ها در تشخیص علت بیماری کمک نمایید. برای اندازه‌گیری سطح هورمون در بدن شما احتمالاً پزشک انجام آزمایش خون را برایتان تجویز خواهد کرد. همچنین در برخی موارد نیز ممکن است پزشک برای حصول اطمینان از عدم ابتلای شما به بیماری دیابت آزمایش خون تجویز نماید. ممکن است سونوگرافی یا اِسکن MRI از تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی برای بررسی وجود تومورها یا کیست‌ها ضروری باشد.
مدیریت هورمون‌ها
اگر اضافه‌وزن دارید، احتمالاً پزشک پیشنهاد خواهد کرد که برای جلوگیری از رشد موهای زائد خود، وزنتان را کاهش دهید. چاقی می‌تواند روند تولید و پردازش هورمون‌های بدن را تغییر دهد. حفظ یک وزن سالم می‌تواند سطح آندروژن بدن شما را بدون استفاده از دارو اصلاح کند. اگر رشد موهای زائد در شما از علائم بیماری PCOS یا اختلالات غدد فوق کلیوی باشد، ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشید. دارودرمانی به شکل مصرف قرص‌های ضدبارداری یا داروهای ضد آندروژن می‌تواند به تعادل سطح هورمون‌های شما کمک کند.
داروهای آنتی آندروژن: آندروژن استروئیدی و آنتی آندروژن غیراستروئیدی (خالص) می‌توانند گیرنده‌ها آندروژن را مسدود کرده و تولید آندروژن را از غدد فوق کلیوی، تخمدان‌ها و غدد هیپوفیز کاهش دهند.
قرص‌های ضدبارداری ترکیبی: این قرص‌ها که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، می‌توانند به کوچک‌تر شدن کیست‌های PCOS کمک کنند. هورمون استروژن هم می‌تواند به کاهش موهای زائد کمک کند. این داروها معمولاً یک راه حال بلندمدت برای درمان هیرسوتیسم می‌باشند. احتمالاً بیشترین بهبودی را سه تا شش ماه پس از دارودرمانی متوجّه خواهید شد.
کرم: ممکن است پزشک به‌منظور کاهش رشد موهای صورت شما، کرم افلورنیتین تجویز نماید. رشد موهای صورت شما باید یک تا دو ماه پس از مصرف کرم کند شود. عوارض جانبی کرم افلورنیتین عبارت‌اند از: بثورات و تحریک پوستی.
از بین بردن موها
تکنیک‌های از بین بردن موها یک روش غیرپزشکی برای کنترل موهای زائد یا ناخواسته است. این‌ها همان روش‌های از بین بردن مو است که بسیاری از خانم‌ها برای پاها، خطوط بیکینی و زیر بغل خود به کار می‌برند.
اپیلاسیون، اصلاح و کرم‌های موبر: اگر شما مبتلا به هیرسوتیسم هستید ممکن است در زمینه اصلاح کردن، استفاده از اِپیلاسیون و کرم‌های موبر (کف‌های شیمیایی) فعّال تر باشید. این راهکارها بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند و بلافاصله عمل می‌کنند، امّا به استفاده مستمر نیاز دارند.
لیزر موهای زائد: لیزر موهای زائد استفاده از اشعه‌های نور متمرکز برای آسیب رساندن به فولیکول مو است. فولیکول‌های آسیب‌دیده نمی‌توانند مو تولید کنند و مویی که در حال حاضر وجود دارد، ریزش می‌کند. با استفاده از درمان‌های کافی، لیزر موهای زائد می‌تواند یک نتیجه دائمی یا تقریباً دائمی را به همراه داشته باشد.
الکترولیز: الکترولیز برداشتن مو با استفاده از جریان‌های الکتریکی است. این روش هر فولیکول مو را جداگانه درمان می‌کند، بنابراین جلسات آن می‌توانند طولانی‌تر باشند. جلسات لیزر موهای زائد و الکترولیز می‌توانند گران باشند و برای دستیابی به نتایج دلخواه نیاز به گذراندن جلسات متعدّد است. برخی از بیماران این روش‌های درمانی را ناخوشایند و کمی دردناک می‌یابند.
نکات پایانی
موهای زائد یا ناخواسته بدن و صورت یک چالش بلندمدت است. بیشتر زنانی که با عدم تعادل هورمونی تشخیص داده‌شده‌اند به‌خوبی به درمان پاسخ می‌دهند، امّا اگر سطح هورمونی شما دوباره ناهماهنگ شود، رشد موها دوباره بازمی‌گردند. اگر این بیماری شما را خجالت‌زده می‌کند، مشاوره و حمایت دوستان و خانواده می‌تواند به شما در کنار آمدن با این مشکل کمک کند. لیزر موهای زائد یا الکترولیز می‌تواند نتایج دائمی‌تری نسبت به اصلاح موهای زائد، اپیلاسیون آن‌ها و رفع آن‌ها با کرم‌های مو بر به همراه داشته باشد. بیماری‌هایی که باعث هیرسوتیسم می‌شوند مثل PCOS یا اختلالات غدد فوق کلیوی ممکن است به درمان مادام‌العمر نیاز داشته باشند.
منبع: Healthline
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
