یائسگی زودرس: علائم، دلایل، عوارض و تشخیص
یائسگی زودرس چیست؟
با افزایش سن، بدن زنان استروژن و پروژسترون کمتری تولید می‌کند، هورمون‌ها‌یی که نقشی اساسی در تولید مثل ایفا می‌کنند. هنگامی که سطح این هورمون‌ها به اندازه مشخصی پایین می‌آید، چرخه قاعدگی زنان برای همیشه قطع می‌شود.
یائسگی به‌طور رسمی 12ماه پس از آخرین پریود آغاز می‌شود. اکثر زنان بین سنین 45 تا 55سالگی دچار یائسگی می‌شوند اما در برخی از زنان، یائسگی زودتر رخ می‌دهد.
اگر بین 35 تا 45سال سن دارید و به‌مدت سه ماه یا بیشتر، پریود نشده‌اید، ممکن است یائسگی شما زودتر از معمول شروع شده باشد. برای آگاهی از دلایل این اتفاق و درمان‌های موجود، ادامه مطلب را مطالعه کنید.
این یائسگی زودرس است یا نابهنگام؟
یائسگی زودرس از سنین 40 تا 45سالگی آغاز می‌شود اما یائسگی نابهنگام حتی زودتر از این‌ها و قبل از 40سالگی شروع می‌شود. در حال حاضر، بسیاری از پزشکان یائسگی نابهنگام را «نارسایی نابهنگام تخمدان» یا «بی‌کفایتی اولیه تخمدان» می‌نامند. این اصطلاح‌های پزشکی، انگ ناشی از این وضعیت برای زنان جوان را کاهش می‌دهد.
یائسگی زودرس چندان شایع نیست. یائسگی نابهنگام حتی کمتر از زودرس دیده می‌شود و فقط حدود 1درصد زنان قبل از 40سالگی یائسه می‌شوند.
علائم یائسگی زودرس چیست؟
علائم یائسگی زودرس مانند یائسگی بهنگام است. برخی از علائم شایع عبارت‌اند از:
- پریود نامنظم
- پریود نشدن (آمنوره)
- گرگرفتگی
- عرق شبانه
- خشکی واژن
- بدخلقی
- مه‌مغزی
- کاهش میل جنسی.
اگر سه ماه یا بیشتر پریود نشده‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید. علاوه‌بر یائسگی، دلایل زیاد دیگری وجود دارد که ممکن است باعث شود پریود نشوید، از جمله:
- استرس
- بارداری
- بیماری
- تغییر در رژیم غذایی یا ورزش
- واکنش بدن به داروها یا وسایل پیشگیری از بارداری.
کاهش سطح استروژن که با فقدان پریود همراه است، می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود. درمان زودهنگام از آسیب به استخوان‌ها جلوگیری می‌کند.
دلایل یائسگی زودرس چیست؟
یائسگی زودرس یا نابهنگام به دو دلیل اتفاق می‌افتد: کاهش فولیکول یا اختلال در عملکرد فولیکول.
در چنین وضعیتی، تخمک‌ها بالغ یا آزاد نمی‌شوند و در نتیجه، پریود متوقف می‌شود. چنین رویدادی در سنین بالاتر عادی تلقی می‌شود اما اگر زودتر از سن معمول پیش بیاید، پزشک احتمالاً به دنبال علت دیگری خواهد گشت.
تخریب فولیکول و اختلال در عملکرد آن می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد از جمله:
- سال‌خوردگی: احتمال یائسگی زودرس پس از 35سالگی افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی: زنان دیگری در خانواده شما دچار یائسگی زودرس یا نابهنگام شده باشند.
- اختلال‌های ژنتیکی: وجود کروموزوم یا ژن غیرطبیعی، همان‌طور که در سندرم ترنر یا سندرم ایکس شکننده اتفاق می‌افتد.
- سموم: قرارگرفتن در معرض داروهای شیمی‌درمانی و پرتودرمانی که برای درمان سرطان استفاده می‌شوند، می‌تواند در شروع یائسگی مؤثر باشد.
- بیماری‌های خودایمنی: وقتی سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به اندام‌های تولید کننده هورمون حمله می‌کند، گاهی‌اوقات می‌تواند تخمدان‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد.
- عفونت: ابتلا به عفونت‌های خاصی مانند ویروس اوریون.
- جراحی: عمل برداشتن تخمدان‌ها (اووفرکتومی دو طرفه) یا رحم (هیسترکتومی) ممکن است باعث یائسگی زودرس شود.
چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک در مورد علائم و چرخه قاعدگی از شما سؤال می‌کند.
همچنین ممکن است:
- در مورد سابقه قرارگرفتن در معرض سموم از جمله شیمی‌درمانی و پرتودرمانی سؤال کند
- معاینه بالینی (از جمله معاینه لگن) انجام دهد
- آزمایش بارداری تجویز کند
- میزان برخی هورمون‌ها را آزمایش کند از جمله هورمون محرک فولیکول (FSH)، استرادیول، پرولاکتین و هورمون ضدمولری (AMH)
- دی‌ان‌ای شما را از لحاظ دلایل ژنتیکی یائسگی زودرس یا نابهنگام آزمایش کند.
عوارض آن چه هستند؟
یائسگی زودرس و نابهنگام می‌تواند احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش دهد از جمله:
- ناباروری: بیشتر زنانی که دچار یائسگی زودرس یا نابهنگام می‌شوند، نمی‌توانند باردار شوند.
- استرس، اضطراب و افسردگی: این تغییرات خلقی غالباً ناشی از ناباروری و سایر بیماری‌های ناشی از یائسگی زودرس است.
- پوکی استخوان: پوکی استخوان در اثر کاهش سطح استروژن ایجاد می‌شود و زنان را بیش از پیش در معرض خطر شکستگی استخوان قرار می‌دهد.
- بیماری قلبی: بیماری قلبی نیز ممکن است به دلیل کاهش سطح استروژن باشد.
گزینه‌های درمانی چیست؟
پزشک شما با توجه به وضعیت‌تان، روشی درمانی را توصیه خواهد کرد. برخی از درمان‌های معمول برای یائسگی زودرس یا نابهنگام شامل موارد زیر است:
درمان جایگزینی هورمون
مکمل استروژن و پروژستین می‌تواند جای برخی از هورمون‌های تولید مثل را که بدن‌تان دیگر تولید نمی‌کند، پر کند. برای کنترل علائم ناخوشایند یائسگی زودرس، معمولاً باید تا سن معمول یائسگی (حدود 50سال) مصرف شوند.
این درمان به پیشگیری از پوکی استخوان و مراقبت از سلامت قلب نیز کمک می‌کند.
این روش درمانی برای همه زنان توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند احتمال ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
- سکته
- لخته‌شدن خون
- سرطان پستان.
مهم است که در مورد فواید و عوارض گزینه‌های درمانی با پزشک صحبت کنید.
مکمل کلسیم و ویتامین دی
مکمل کلسیم و ویتامین دی می‌تواند در شرایطی که نیاز فرد از طریق رژیم غذایی تأمین نمی‌شود، از پوکی استخوان جلوگیری کند.
زنان 19 تا 50ساله باید روزانه هزار میلی‌گرم کلسیم از طریق غذا یا مکمل دریافت کنند. زنان بالای 51سال باید 1200 میلی‌گرم در روز دریافت کنند.
مقدار توصیه‌شده روزانه ویتامین دی حدود ششصد واحد در روز است. اکثر پزشکان توصیه می‌کنند که زنان بزرگسال، 600 الی 800 واحد ویتامین دی را از طریق غذا یا مکمل دریافت کنند.
راهکارهایی برای مقابله با ناباروری
برخی از زنان با وجود یائسگی زودرس می‌توانند بدون هیچ گونه درمانی باردار شوند.
زنانی که می‌خواهند بچه‌دار شوند اما بعد از یائسگی زودرس یا نابهنگام، نابارور می‌شوند، باید از روش لقاح مصنوعی با استفاده از تخمک اهدایی کمک بگیرند یا کودکی را به فرزندخواندگی بپذیرند.
روان‌درمانی
بسیاری از زنان، گفت‌وگو با درمانگر را برای مقابله با استرس مفید می‌دانند.
زندگی با یائسگی زودرس یا نابهنگام
گذر از یائسگی زودرس یا نابهنگام برای برخی دشوار است. عضویت در گروه‌های حمایتی به شما کمک خواهد کرد. در مورد هر موضوعی که نگران‌تان می‌کند با پزشک خود صحبت کنید.
کسب اطلاعات بیشتر در مورد یائسگی زودرس یا نابهنگام می‌تواند به شما کمک کند تصمیم‌های آگاهانه‌ای در مورد درمان خود بگیرید.
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
