فهرست مطالب
منظور از مشکل جنسی یا اختلال عملکرد جنسی، مشکل در هر کدام از مراحل چرخه‌ی واکنش جنسی است که مانع از رضایت فرد یا زوجین از فعالیت جنسی می‌شود. چرخه‌ی واکنش جنسی چهار مرحله دارد: هیجان، فلات، ارگاسم و ثبات.
اگرچه تحقیقات حاکی از آن است که اختلال عملکرد جنسی در زنان شایع است اما بسیاری از مردم در بیان آن تردید می‌کنند یا از صحبت در مورد این اختلالات خجالت می‌کشند. خوشبختانه، بیشتر موارد اختلال عملکرد جنسی قابل‌درمان است، بنابراین مهم است که نگرانی‌های خود را با همسر و پزشکتان در میان بگذارید.
چه عواملی باعث اختلال عملکرد جنسی می‌شود؟
اختلال عملکرد جنسی می‌تواند نتیجه‌ی یک مشکل فیزیکی یا روانی باشد.
- علل فیزیولوژیکی. بسیاری از شرایط جسمی و یا پزشکی می‌تواند باعث اختلال در عملکرد جنسی شوند. این شرایط شامل دیابت، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عصبی، عدم تعادل هورمونی، یائسگی به‌علاوه بیماری‌های مزمن مانند بیماری کلیوی یا نارسایی کبدی و اعتیاد به الکل یا سوءمصرف مواد مخدر است. علاوه بر این، عوارض جانبی برخی از داروها، از جمله داروهای ضدافسردگی، می‌تواند بر میل و عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.
- علل روان‌شناختی. این موارد شامل استرس و اضطراب شغلی، نگرانی در مورد عملکرد جنسی، مشکلات زناشویی یا مشکلات ارتباطی، افسردگی، احساس گناه یا اثرات یک آسیب (ترومای) جنسی در گذشته است.
چه کسانی دچار اختلال عملکرد جنسی می‌شوند؟
هم زنان و هم مردان می‌توانند اختلال عملکرد جنسی را تجربه کنند. مشکلات جنسی در بزرگ‌سالان در هر سنی رخ می‌دهد. این مسئله در سالمندان شایع‌تر است و می‌تواند ناشی از کاهش سلامتی به دلیل افزایش سن باشد.
اختلال عملکرد جنسی چه تأثیری روی زنان می‌گذارد؟
شایع‌ترین مشکلات مربوط به اختلال عملکرد جنسی در زنان عبارت‌اند از:
- میل جنسی مهارشده. این وضعیت شامل کمبود میل جنسی یا علاقه به رابطه‌ی جنسی است. عوامل زیادی می‌توانند در کمبود میل جنسی مؤثر باشند، ازجمله تغییرات هورمونی، بیماری‌ها و درمان‌های پزشکی (برای مثال سرطان و شیمی‌درمانی)، افسردگی، بارداری، استرس و خستگی. دل‌زدگی از روتین جنسی تکراری و همچنین مؤلفه‌های سبک زندگی، مثل شغل و مراقبت از کودکان، ممکن است در عدم علاقه به رابطه جنسی نقش داشته باشد.
- ناتوانایی از تحریک شدن. برای زنان، ناتوانایی از برانگیختگی فیزیکی در حین فعالیت جنسی غالباً شامل ترشح ناکافی مواد روان کننده واژن است. این ناتوانی همچنین ممکن است به اضطراب یا تحریک ناکافی مربوط باشد. علاوه بر این، محققان در حال بررسی تأثیر مشکلات مربوط به گردش خون واژن و کلیتوریس روی برانگیختگی جنسی زنان هستند.
- فقدان ارگاسم (آنورگاسمی). آنورگاسمی نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) است. بروز آنورگاسمی می‌تواند به دلیل میل جنسی مهارشده، کم‌تجربگی، عدم آگاهی و عوامل روان‌شناختی مانند احساس گناه، اضطراب یا آسیب یا سوءاستفاده جنسی در گذشته باشد. سایر عوامل مؤثر در آنورگاسمیا شامل تحریک ناکافی، مصرف برخی داروها و بیماری‌های مزمن است.
- مقاربت دردناک. درد در طول آمیزش می‌تواند به دلیل مشکلات متعددی از جمله آندومتریوز، وجود توده در لگن، کیست تخمدان، واژینیت (عفونت واژن)، وجود بافت اسکار (جوشگاه) در اثر جراحی یا بیماری آمیزشی ایجاد شود. عارضه‌ای به نام واژینیسموس که اسپاسم دردناک و غیرارادی عضلات اطراف دهانه واژن است نیز می‌تواند علت آمیزش دردناک باشد. واژینیسموس می‌تواند در زنانی که می‌ترسند دخول دردناک باشد رخ دهد و همچنین ممکن است ناشی از فوبیای جنسی یا تجربه‌ی جنسی آسیب‌زا یا دردناک در گذشته باشد.
اختلال عملکرد جنسی زنان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص اختلال عملکرد جنسی زنان، پزشک احتمالاً کار خود را با معاینه‌ی بدنی و ارزیابی دقیق علائم شروع می‌کند. او ممکن است یک معاینه لگن را برای ارزیابی سلامت اندام‌های تولیدمثل و یک آزمایش پاپ اسمیر را برای تشخیص تغییرات سلول‌های دهانه رحم (برای بررسی سرطان یا شرایط پیش سرطانی) انجام دهد. پزشک ممکن است آزمایش‌‌های دیگری را نیز تجویز کنند تا از نبود سایر شرایط پزشکی که می‌توانند در اختلال عملکرد جنسی زنان مؤثر باشند، مطمئن شود.
ارزیابی نگرش شما در مورد رابطه‌ی جنسی و همچنین سایر عوامل احتمالی مؤثر (مانند ترس، اضطراب، آسیب یا سوءاستفاده جنسی در گذشته، مشکل در روابط زناشویی، یا سوءمصرف الکل یا مواد مخدر) به پزشک کمک می‌کند تا علت اصلی این مشکل را بفهمد و توصیه‌های درمانی متناسبی ارائه دهد.
اختلال عملکرد جنسی زنان چگونه درمان می‌شود؟
روش ایده آل برای درمان اختلال عملکرد جنسی زنان شامل یک کار تیمی بین زن، پزشکان و روان‌درمانگران مجرب است. بیشتر مشکلات جنسی با درمان مشکلات زمینه‌ای فیزیکی یا روانی قابل اصلاح است. سایر راهکارهای درمانی روی موارد زیر تمرکز می‌کنند:
- آموزش دادن: آموزش در مورد آناتومی انسان، عملکرد جنسی و تغییرات طبیعی مرتبط با افزایش سن و همچنین رفتارهای جنسی و واکنش‌های مناسب می‌تواند به زن کمک کند تا بر اضطراب خود در مورد کارایی و عملکرد جنسی‌اش غلبه کند.
- افزایش تحریک: این راهکار می‌تواند شامل استفاده از فیلم یا کتاب‌های اروتیک، خود ارضایی و تغییر در برنامه‌ی روتین جنسی باشد.
- تکنیک‌های حواس‌پرتی: خیال‌پردازی‌ها و فانتزی‌های اروتیک یا غیر اروتیک؛ تمرینات ورزشی برای مقاربت بهتر؛ گوش کردن به موسیقی، تماشای فیلم یا تلویزیون را می‌توان برای افزایش حس راحتی و آرامش و مهار اضطراب استفاده کرد.
- تشویق رفتارهای غیر مقاربتی: می‌توان از رفتارهای غیر مقاربتی (فعالیت تحریک‌کننده‌ی جسمی که شامل مقاربت نیست)، مانند ماساژ جنسی، برای تقویت حس راحتی و افزایش ارتباط بین شرکاء جنسی استفاده کرد.
- به حداقل رساندن درد: استفاده از پوزیشن‌های جنسی که به زن امکان می‌دهد تا عمق دخول را کنترل کند می‌تواند به کاهش درد کمک کند. ژل‌های روان کننده‌ی واژن می‌توانند به کاهش درد ناشی از اصطکاک کمک کنند و حمام گرم قبل از مقاربت می‌تواند به افزایش آرامش کمک کند.
آیا اختلال عملکرد جنسی زنان قابل‌درمان است؟
موفقیت در درمان اختلال عملکرد جنسی زنان به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. اگر اختلال عملکردی ناشی از یک عارضه‌ی جسمی قابل‌درمان یا برگشت‌پذیر باشد، چشم‌انداز درمان خوب است. اختلال عملکرد خفیف که به استرس، ترس یا اضطراب مربوط می‌شود، اغلب می‌تواند با مشاوره، آموزش و بهبود ارتباط بین شرکاء جنسی با موفقیت درمان شود.
هورمون‌ها چه تأثیری بر اختلال عملکرد جنسی زنان می‌گذارند؟
هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم عملکرد جنسی زنان دارند. با کاهش هورمون زنانه استروژن به علت پیری و یائسگی، بسیاری از زنان تغییراتی را در عملکرد جنسی تجربه می‌کنند، از جمله ترشحات ضعیف واژن و کاهش حس دستگاه تناسلی. تحقیقات نشان می‌دهد که سطح پایین هورمون مردانه‌ی تستوسترون نیز در کاهش تحریک جنسی، حس دستگاه تناسلی و ارگاسم نقش دارد. محققان هنوز در حال بررسی مزایای هورمون‌ها و داروها برای درمان مشکلات جنسی در زنان هستند.
هیسترکتومی چه تأثیری در اختلال عملکرد جنسی زنان دارد؟
بسیاری از زنان پس از هیسترکتومی (برداشتن رحم با جراحی) تغییراتی در عملکرد جنسی خود تجربه می‌کنند. این تغییرات ممکن است شامل از دست دادن میل جنسی و کاهش روانکاری واژن و حس دستگاه تناسلی باشد. این مشکلات می‌تواند با تغییرات هورمونی ناشی از برداشتن رحم مرتبط باشد. علاوه بر این، اعصاب و عروق خونی که برای عملکرد جنسی مهم هستند، می‌توانند در حین جراحی آسیب ببینند.
یائسگی چه تأثیری بر اختلال عملکرد جنسی زنان می‌گذارد؟
کاهش استروژن به دنبال یائسگی می‌تواند منجر به تغییراتی در عملکرد جنسی زنان شود. تغییرات عاطفی که اغلب با یائسگی همراه هستند، می‌توانند کاهش علاقه‌ی زنان به رابطه‌ی جنسی و/یا کاهش توانایی برانگیختگی آن‌ها را تشدید کنند. درمان جایگزینی هورمون (HRT) یا ژل‌های روان کننده‌ی واژن ممکن است عارضه‌های خاصی مانند کاهش روان کاری واژن و حس دستگاه تناسلی را که می‌توانند مشکلاتی در عملکرد جنسی زنان ایجاد کنند، بهبود بخشد. همچنین، دارویی خوراکی به نام اُسپمیفن (اُسفنا) که یک‌بار در روز مصرف می‌شود، بافت واژن را ضخیم‌تر و کمتر شکننده می‌کند.
لازم به ذکر است که برخی از زنان پس از یائسگی افزایش در رضایت جنسی را گزارش می‌دهند. این ممکن است به دلیل کاهش اضطراب به خاطر ریسک باردارشدن باشد. علاوه بر این، زنان یائسه اغلب مسئولیت‌های فرزند پروری کمتری دارند و این به آن‌ها امکان می‌دهد که آرام باشند و از صمیمیت جنسی با شریک زندگی خود لذت ببرند.
چه زمانی باید در مورد اختلال عملکرد جنسی با پزشک خود تماس بگیرید؟
بسیاری از زنان گاهی با مشکل در عملکرد جنسی روبرو می‌شوند. بااین‌حال، وقتی مشکلات پایدار باشد، می‌تواند باعث ناراحتی زنان و همسران آن‌ها شود و تأثیری منفی بر روابط بگذارد. اگر هر یک از این مشکلات را تجربه کردید، برای ارزیابی و درمان به پزشک خود مراجعه کنید.
منبع: WebMD
در اپلیکیشن بهزی همیشه می‌توانید با پزشک و درمانگر خود مشاوره کنید و از توصیه‌های درمانی برای بهبود کامل‌تر استفاده کنید.
از داروخانه آنلاین بهتیام نیز می‌توانید مکمل‌ها و محصولات سلامت موردنظر خود را آنلاین تهیه کنید. در مسیر سلامتی و خودمراقبتی همراه شما هستیم.
این مطلب صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزینی برای تشخیص و درمان توسط پزشک قلمداد شود. هرگز عمل به توصیه‌های پزشک را به‌دلیل مغایرت با مطالبی که می‌خوانید، به تأخیر نیندازید یا نادیده نگیرید.
