چُرت‌زدن هم آدابی دارد! : بایدها و نبایدها

برای همه ما پیش آمده که به هر دلیلی، دیرتر از معمول بخوابیم و روز بعد را با انرژی کمتری شروع کنیم. شاید فکر کنید تنها راهکار جبرانی  این است که به قهوه پناه ببرید. اما یک روش قدیمی ولی مؤثر دیگر نیز وجود دارد. بله، یک چرت کوتاه! خوابی کوتاه در طول روز می‌تواند شما را هشیارتر، متمرکزتر و آرام‌تر کند. البته خواب در طول روز نیز آداب و اصولی دارد. پس برای اینکه مطمئن شوید از مزایای آن بهره‌مند می‌شوید، به مطالعه این مطلب ادامه دهید.

مزایای خواب کوتاه در طول روز

ارتقای عملکرد

اگر شب قبل کم خوابیده‌اید و دائم سرتان روی میز کار خم می‌شود، یک چرت کوتاه می‌تواند خواب‌آلودگی‌ شما را کمتر کند. البته مزایای خوابیدن در طول روز فقط به کسانی که شب گذشته خواب کافی نداشته‌اند منحصر نیست! یافته‌های علمی نشان داده که خواب کوتاه در طول روز می‌تواند هشیاری افراد را افزایش دهد، سرعت واکنش‌ آن‌ها را بالا ببرد و توانایی تفکر منطقی را در آنان ارتقا دهد.

بهبود حافظه

اگر مشغول یادگرفتن یک مهارت جدید هستید، یک چرت کوتاه کمک زیادی به شما خواهد کرد! پژوهشگران متوجه شده‌اند افرادی که در حال آموختن هستند، پس از یک چرت کوتاه بهتر می‌توانند آموخته‌ها را به خاطر بسپارند. در یک پژوهش، افرادی که یک ساعت در طول روز خوابیده بودند، در مقایسه با کسانی که فقط استراحت کرده بودند یا پیش از آزمون همچنان مشغول مطالعه بودند، آموزش‌های جدید را بهتر به یاد می‌آوردند. حتی یادآوری مطالب پس از یک هفته نیز در بین افرادی که یک ساعت خوابیده بودند بیشتر بود.

مواجهه بهتر با شکست‌ها

یک خواب کوتاه در طول روز می‌تواند استرس را کاهش دهد و حتی بدخلقی را هم از بین ببرد. یافته‌های علمی نشان داده پس از چرتی کوتاه، افراد به میزان کمتری تکانشی عمل می‌کنند و بهتر با شکست‌ها و ناامیدی کنار می‌آیند.

چرت زدن باید چند دقیقه طول بکشد؟

برای اینکه از مزایای خواب کوتاه در طول روز برخوردار شوید، لازم نیست مدت آن زیاد باشد. در حقیقت، هرچه کوتاه‌تر، شیرین‌تر و مؤثرتر!

خوب است در نظر داشته باشید که 15 تا 30 دقیقه خواب در طول روز، در عین اینکه می‌تواند شما را سرحال کند، باعث نمی‌شود که وارد مراحل عمیق‌تر خواب شوید یا در طول شب بعد، بیدار بمانید.

خواب طولانی در روز 2 مشکل عمده ایجاد می‌کند:

• کرختی پس از بیداری (Sleep Inertia): تابه‌حال برایتان پیش آمده بعد از یک چرت کوتاه، احساس کنید بیحال و سُست هستید؟ این وضعیت «اینِرسی خواب» نام دارد. وقتی چرت می‌زنیم، ممکن است مراحل مختلفی از خواب را تجربه کنیم. مراحل آخر خواب عمیق‌تر هستند و بیداری از آن‌ها نیز دشوارتر.
• بی‌خوابی: اگر در طول روز، ساعاتی طولانی بخوابید، خوابیدن در شب برایتان دشوار می‌شود. بی‌خوابی در شب باعث می‌شود روز بعد نیز احساس خستگی کنید و وسوسه شوید دوباره در طول روز بخوابید. این چرخه خطرناک می‌تواند خواب‌تان را به کلی به هم بریزد.

در چه مواقعی چرت‌زدن به من کمک می‌کند؟

در مواقعی که کاری سنگین کرده‌اید و به‌شدت خسته هستید یا شب قبل نخوابیده‌اید، یک چرت کوتاه می‌تواند انرژی‌تان را احیا کند. گاهی اوقات نیز به دلیل شیفت‌های کاری طولانی، برنامه خواب به هم می‌ریزد و لازم است با چرت‌زدن، کمبود خواب‌تان را جبران کنید. برخی نیز دوست دارند خواب کوتاه در طول روز را به برنامه روزانه خود اضافه کنند تا همیشه پرانرژی باشند.

آداب چرت زدن

برای اینکه از مزایای خواب کوتاه در طول روز بهره‌مند شوید، به نکات زیر توجه کنید:

• سعی کنید مدت‌زمان چرت‌زدن را بین 15 تا 30 دقیقه حفظ کنید. هرچه چرت شما طولانی‌تر شود، احساس کرختی بیشتری را پس از بیداری تجربه خواهید کرد. البته این عوارض برای جوانان کمتر است.
• بهتر است پس از ساعت 3 بعدازظهر نخوابید زیرا ممکن است خواب شبانه را مختل کند. البته نمی‌توان به عواملی مانند میزان نیاز فرد به خواب، ساعت خواب و بیداری، سن و داروهایی که مصرف می‌کند بی‌توجه بود. همه این عوامل می‌تواند در انتخاب ساعت مناسب برای چرت در طول روز نقش داشته باشد.
• خوب است در محیطی آرام و تاریک که دمای مناسبی دارد چرت بزنید تا خواب کوتاه شما باعث آرامش‌تان شود.

خلاصه اینکه…

یک چرت کوتاه در طول روز می‌تواند خواب‌آلودگی را برطرف کند و هشیاری و تمرکز را بهبود دهد. سعی کنید مدت‌زمان خواب را بین 15 تا 30 دقیقه نگه دارید تا دچار عوارضی مثل کرختی و سستی یا بی‌خوابی در شب نشوید.

منبع: MayoClinic , Cleveland Clinic